Belangrijke raad adviseert regering: schiet burgers met schulden te hulp
Help burgers om problematische schulden te voorkomen en geef Nederlanders die nu een schuld hebben, de kans om met een schone lei te beginnen. Dat is de oproep van een belangrijke adviesraad aan de regering. "Er is nieuw beleid nodig dat de bestaanszekerheid van mensen echt centraal stelt".
De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) meldt dat vandaag in een nieuw advies. Het rapport, dat is gemaakt onder leiding van oud-minister Jet Bussemaker, heeft de titel 'Van schuld naar schone lei'.
Ruim 600.000 huishoudens in problemen
In 2018, ver voordat Nederland kampte met ongekende inflatie en stijgende energieprijzen, hadden ongeveer 615.000 huishoudens problematische schulden. In totaal stonden mensen voor een bedrag van 3 tot 3,5 miljard euro rood. Drie jaar geleden, in 2019, had een derde van de huishoudens moeite om rond te komen.
"Als bijna een derde van je bevolking structureel te weinig geld heeft om normale vaste lasten, zoals huur, energie, levensonderhoud en zorg te betalen, dan is er snel nieuw beleid nodig", zegt Bussemaker.
Nu de prijzen voor onder meer energie en levensmiddelen snel stijgen, verwacht de RVS dat de groep mensen die niet meer op eigen kracht uit de financiële problemen komt alleen maar groter worden.
Centraal schuldenregister
Bussemaker wil snel een wat zij noemt 'nationale saneringsopgave' om problematische schulden te voorkomen. Een onderdeel daarvan is het opzetten van een centraal schuldenregister waar iemand kan zien welke schulden er openstaan bij de overheid.
Als betrokkenen dat goed vinden, zouden ook hulpverleners toegang tot die informatie kunnen krijgen om te helpen bij het aanpakken van de schulden.
Lokale initiatieven
Lokale politici maakten eind vorig jaar al bekend werk te willen maken van de schuldenproblematiek. Amsterdam, Rotterdam, Arnhem en twaalf andere gemeenten begonnen begin dit jaar een proef met snellere hulp voor mensen met betalingsachterstanden.
Het ging in eerste instantie om huiseigenaren die hun hypotheek niet meer konden betalen of mensen met een belastingschuld bij de gemeente. De lokale overheden proberen te voorkomen dat de financiële ellende groter wordt. Het ministerie van Sociale Zaken steunt het plan.
Maar Bussemaker verwacht meer van de regering. Zo vraagt ze om betere nazorg om te voorkomen dat iemand die uit de schulden is, terugvalt. En ze vindt dat mensen met problematische schulden altijd snel moeten worden geholpen en er zeker van moeten zijn dat ze aan het einde van het hulptraject ook echt schuldenvrij zijn en met een schone lei verder kunnen.
Maatschappelijke kosten
De adviesraad vindt dat 'de zorg voor inwoners in kwetsbare omstandigheden voorrang moet krijgen boven de angst voor individuele fraude'. Het aanpakken van de schuldenproblematiek is zo belangrijk omdat het voor veel maatschappelijke kosten zorgt.
"Gezondheid en problematische schulden hangen zo nauw met elkaar samen dat investeren in een betere en snellere schuldhulpverlening óók een investering in onze volksgezondheid is", schrijft de raad, die de regering adviseert over volksgezondheid en zorg.