Franse leraren blij met mobieltjesverbod: 'Ik was bang dat een leerling me stiekem zou filmen'

"100 procent aanwezig, zonder telefoon", luidt de leus van het Franse ministerie van Onderwijs. Het was een campagnebelofte van Emmanuel Macron: als hij president zou worden, zouden mobieltjes uit het klaslokaal verdwijnen. In 2017 werd hij gekozen, in september 2018 ging het verbod in.

Het ministerie geeft meerdere redenen om de mobiel in de ban te doen. Zo moeten tieners bewust leren omgaan met hun telefoon, en meer oog voor elkaar krijgen in plaats van voor hun scherm. Een 'portable' op tafel leidt veel te veel af tijdens de les, en er komt vaak gedoe van: ze gaan kapot, worden gejat of gebruikt om gênante foto's en video's te maken en vervolgens door te sturen. Bovendien kun je er 'gewelddadige of pornografische beelden op bekijken'.

Volwassen

Het Franse systeem ziet er anders uit dan het Nederlandse. Tot hun elfde gaan kinderen naar de lagere school. Dan volgt het collège, de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Na vijf jaar kunnen leerlingen kiezen voor een beroepsopleiding of het lycée, een soort havo en vwo in één. Deze laatste etappe sluit je af met een 'bac'.

Op de lagere school en op het collège is de telefoon verboden in het hele gebouw. Tijdens de lessen, maar ook in de pauzes, in de gangen en in de kantine mag de telefoon de tas niet uitkomen en moet hij uitstaan.

Op het lycée, waar een deel van de leerlingen al volwassen is, is de gsm niet bij wet verboden. Rectoren mogen de regels zelf bepalen, maar op een meerderheid van deze scholen mag de telefoon in het klaslokaal de tas niet uit. Vaak mogen de schermpjes daarbuiten wel aan.

De scholen mogen zelf besluiten hoe ze tieners bestraffen die de regels overtreden. Dat varieert van het mobieltje inleveren voor de rest van het lesuur tot nablijven of strafwerk.

Concentratie

Vanuit de vakbonden klonk in de aanloop naar de nieuwe wet gemor. Onderwijzers vroegen zich af hoe ze de regels moesten handhaven en stelden dat tieners thuis ook de hele tijd op hun gsm zitten. Maar inmiddels zijn docenten er tevreden mee, zegt Adrien Misson van vakbond UNSA, tevens leraar Spaans op een collège.

"De invoering ging eigenlijk heel natuurlijk. Je merkt echt dat er meer rust is in de klas en dat scholieren beter geconcentreerd zijn. En wat ik ook fijn vind: wat in de klas gebeurt, blijft in de klas. Eerder vroeg ik me toch wel eens af of ik niet stiekem gefilmd of gefotografeerd werd."

"Leerlingen hebben vaak geen horloge meer, ze kijken op hun telefoon", vervolgt de docent. "Maar als er dan net een berichtje binnenkomt, dan kunnen ze het niet laten om dat toch even te bekijken. Voor het verbod lagen al die dingen gewoon op tafel en dan zag je die ogen steeds afdwalen."

Er zijn overigens wel uitzonderingen op de regel. Zo mogen gehandicapte leerlingen of degenen die apps op hun 'portable' gebruiken om bijvoorbeeld een ziekte in de gaten te houden, het apparaat gewoon aan hebben. En soms willen docenten ook gebruik maken van mobieltjes. Misson: "Ik laat ze wel eens wat inspreken, en dan sturen ze het audiobestandje naar mij. Heel handig om te kijken hoe het met hun uitspraak staat."

Gedoe

In de praktijk zijn er wel wat haken en ogen. "Zelf neem ik ze liever niet in. Stel dat zo'n apparaat van een paar honderd euro uit je handen glipt! Ik vraag altijd eerst of ze hem weer opbergen. Als het doorgaat deel ik wel straffen uit, maar ik houd het bij extra opdrachten of nablijven. Een collega van me pakte een gsm af en opende per ongeluk een gesprek. Krijg je daar weer gedoe mee."

Voor tieners is het soms lastig, weet Misson. "Ze doen er alles mee en sommigen zijn ook echt verslaafd. Ik merk ook weleens dat ze een pen uit hun tas pakken en dan een blik op hun scherm werpen. Het gebeurt regelmatig dat ie niet uit, maar op stil staat. Toch is het voor iedereen nu normaal geworden."

Pubers

De vakbondsman merkt ook dat leerlingen meer contact met elkaar hebben. "De communicatie is directer. Maar zodra het mag, zitten ze weer op dat ding. Ik ga weleens op schoolreis naar Madrid en dan kijken ze meer naar hun scherm dan om zich heen. Het blijven pubers. hè."