Corruptieschandaal in Europees Parlement 'raakt aanzien politiek in de kern'

De Belgische politie voerde dit weekend zestien huiszoekingen uit bij mensen die voor het Europees Parlement werken. Ze vonden zo'n 600.000 euro contant geld, en arresteerde zes mensen, onder wie de Griekse vicevoorzitter van het Europees Parlement, Eva Kaili, en haar partner.

De vicevoorzitter zou in ruil voor steekpenningen positief hebben gepraat over Qatar. Daarnaast zou ze collega's hebben bewerkt om het reizen van en naar Qatar makkelijker te maken. Naast Kaili heeft Qatar mogelijk ook verschillende assistenten van Europarlementariërs omgekocht.

Qatar een 'voorloper in arbeidsrechten'

Kaili hield in november nog een toespraak in het Europees Parlement waarin ze zei dat Qatar een 'voorloper in arbeidsrechten' is, terwijl het land rondom het WK voetbal veel kritiek krijgt door de slechte omgang met arbeidsmigranten. Qatarese ambtenaren ontkennen dat hun land mensen heeft omgekocht.

De vicevoorzitter zit nog vast, en er loopt momenteel een onderzoek naar haar. Ze is geschorst als vicepresident en door haar fractie in het Europees Parlement, waar de PvdA ook toe behoort. In Griekenland is ze uit haar eigen partij gezet. Daarnaast heeft ze geen toegang meer tot haar bankrekeningen en andere bezittingen, zegt de Griekse antiwitwasautoriteit.

Volgens Michiel van Hulten is het incident 'van ongekende omvang'. Als directeur van de organisatie Transparency International houdt hij zich bezig met corruptiebestrijding.

"Het laat zien dat de regels die gelden in het Europees Parlement met betrekking tot de lobby en de integriteit van medewerkers echt niet voldoende zijn", zegt van Hulten in gesprek met RTL Nieuws. "Het laat ook zien dat een land als Qatar mogelijk een hele kwalijke rol speelt."

'De geloofwaardigheid van Europa'

Het nieuws over Eva Kaili komt hard binnen bij Europese politici. "Ik vind het nieuws verschrikkelijk", zegt Europarlementariër Mohammed Chahim tegen RTL Nieuws. Hij werkte binnen de sociaaldemocratische fractie van het Europees Parlement met haar samen. "Ik ben ontzettend boos en teleurgesteld. Dit raakt het aanzien van de politiek in de kern. Er mag geen ruimte voor corruptie zijn. Nul."

Een vermoeden had Chahim nooit. "Dan zouden we meteen ingegrepen hebben. Natuurlijk hadden we meningsverschillen over complexe onderwerpen, zo ook over Qatar, maar we hadden echt nooit verwacht dat daaraan corruptie ten grondslag lag. We gaan dit tot op de bodem uitzoeken, dat is de enige manier om het vertrouwen te herstellen. Buitenlandse beïnvloeding is volstrekt onacceptabel."

Chahim noemt een terugkeer van Kaili in het Europees Parlement ondenkbaar. "De beschuldigingen zijn daarvoor te ernstig, ze is op heterdaad betrapt. Er is voor haar absoluut geen plaats meer in het Parlement."

Ook andere Europese politici reageerden bezorgd op de vermeende corruptie. "Dit gaat over de geloofwaardigheid van Europa", zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock gisteren.

Beoordeling Qatar moet opnieuw

Het Europees Parlement gaat het voorstel om het reizen naar Qatar te vergemakkelijken opnieuw beoordelen, werd gisteravond bekend. Het wil zeker weten dat het gunstige eerste oordeel niet door de Golfstaat is gekocht.

Het plan gaat terug naar de zogeheten LIBE-commissie, verklaarde parlementsvoorzitter Roberta Metsola onder applaus. "We moeten waarborgen dat dit proces niet is beïnvloed door corruptie", zegt Europarlementariër Erik Marquardt die de kwestie onder zijn hoede heeft.

'De instellingen reguleren zichzelf'

Transparency pleit al jarenlang voor meer onafhankelijk toezicht op de Europese instellingen. "Er zijn op zich wel regels op het gebied van lobby, en die zijn vaak ook beter dan in de nationale lidstaten", zegt Michiel van Hulten. 

Volgens hem ligt het probleem vooral bij de naleving van de regels. "Er zijn eigenlijk geen consequenties voor mensen die de regels overtreden. En daar moet verandering in komen", zegt van Hulten. "Op dit moment reguleren de instellingen zichzelf."

"Landen van buiten de Europese Unie hoeven hun lobby contacten met Europese instellingen niet te registreren", legt van Hulten uit. "En dat betekent dus dat ze eigenlijk hun gang kunnen gaan zonder dat wij precies weten wat er gebeurt. Dat willen wij graag veranderen."

Gebeurt dit vaker?

Of er in Brussel meer van zulke zaken spelen, is moeilijk te zeggen. "We hebben geen aanwijzingen dat dit meer gebeurt, en zeker niet op deze manier", zegt van Hulten. "Maar het zou me tegelijk ook niet verbazen." Dat komt mede doordat de EU besluiten neemt die gevolgen hebben voor veel andere landen. "Ik kan me voorstellen dat er landen zijn die proberen die besluitvorming te beïnvloeden op een manier die niet door de beugel kan."

600.000 euro

Het Belgische OM heeft gisteren opnieuw huiszoekingen gedaan in het onderzoek. De kantoren van tien parlementaire medewerkers, die vrijdag al werden verzegeld 'om te voorkomen dat er gegevens zouden verdwijnen die van belang kunnen zijn voor het onderzoek', werden volgens het federaal parket doorzocht.

Justitie blijkt al meer dan vier maanden onderzoek te doen naar omkooppraktijken en witwassen in het parlement, stelt het OM in een verklaring. Daarin wordt gesproken over een land in de Perzische Golf dat probeert om de economische en politieke besluiten van het Europees Parlement te beïnvloeden. Volgens Belgische media gaat het om Qatar.

Sinds het begin van de operatie is de politie in negentien privéwoningen binnengevallen en zijn tien kantoren van het parlement uitgekamd. In een woning werd 600.000 euro aangetroffen, naast 'verscheidene honderdduizenden in een koffer en ongeveer 150.000 euro in een appartement dat aan een lid van het Europees Parlement toebehoort', aldus het OM. Gisteren zijn ook huiszoekingen gedaan in Italië.

Er zijn zes mensen opgepakt en inmiddels zijn er twee weer vrijgelaten. Vier van de verdachten moeten woensdag voor de raadkamer verschijnen, onder wie vicevoorzitter Kaili.