Historische stijging lonen, maar we hebben er weinig aan

De reële cao-loonontwikkeling is daarmee -6 procent, zo becijferen de economen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

De cao-lonen stegen vorig jaar het meest bij de sector overheid: met 4,1 procent. Die sector kwam er een jaar eerder nog het slechtst af met een stijging van 1,9 procent.

Onderwijs

Naar bedrijfstak gekeken stegen de lonen het meest in het onderwijs. (5,2 procent). In het vierde kwartaal is de loonontwikkeling opgelopen naar 7,0 procent. De stijging komt onder andere doordat de lonen in het primair en het voortgezet onderwijs gelijkgetrokken zijn.

In de bedrijfstakken landbouw, bosbouw en visserij en energievoorziening stegen de lonen het minst met respectievelijk 2,0 en 2,2 procent

Naar verwachting gaan de cao-lonen in 2023 weer fiks omhoog want veel nieuwe cao's gaan pas nu in.

Door de hoge inflatie eisen vakbonden bij de cao-onderhandelingen hogere loonsverhogingen dan ooit tevoren. Die stijging komt dan nog bovenop een eventuele periodieke loonsverhoging omdat een werknemer zijn werk goed doet.

In veel sectoren is een personeelstekort, waardoor werkgevers de lonen soms ook moeten verhogen als ze personeel willen werven. Zo kreeg het personeel van de NS na weken onderhandelen een loonstijging van 9,25 procent en twee keer een eenmalige uitkering van 1000 euro.

Personeelstekort

Econoom Edin Mujagic zei hier eerder over tegen RTL Z: "Dan zijn er mensen die denken: werken bij de NS, dat klinkt niet zo gek. Daardoor moeten die andere sectoren misschien ook wel zo'n deal sluiten. Bedrijven moeten er, als je naar de toekomst kijkt, rekening mee houden dat ze meer van dit soort cao-afspraken moeten maken, gewoon om mensen te binden."

Een groot deel van de werknemers in de haven krijgt er volgend jaar zelfs 17 procent bij. Dat komt door een oude bepaling uit de jaren '70. De automatische prijscompensatie. De cao-lonen stijgen dan mee met de inflatie.

Werkgevers houden liever de hand op de knip. De werkgeversorganisaties waarschuwden medio december nog dat de tijdelijk hoge inflatie niet als leidraad moet worden genomen bij het bepalen van structurele loonstijgingen. In plaats daarvan moet per sector of per bedrijf worden bekeken welke ruimte er is om de lonen te laten stijgen.

"Van werkgevers kan niet worden verwacht dat zij de huidige hoge inflatie volledig compenseren", stellen ze.

'Financiële problemen werkenden onaanvaardbaar'

CNV noemt het 'volstrekt onaanvaardbaar' dat steeds meer werkenden in de financiële problemen komen door de 'gebrekkige' loonstijging. "CNV gaat daarom in 2023 stevig de cao-onderhandelingen in", reageert de vakbond op de CBS-cijfers. "Zeker nu de bedrijfswinsten in 2022 hoger zijn dan ooit."

En ook FNV gaat er met gestrekt been in: "3,2 procent is bij lange na niet genoeg om de rekeningen te betalen. Mensen op of rond het minimumloon hebben er mede dankzij onze inspanningen meer bijgekregen. Maar dat compenseert de inflatie nog steeds niet", zegt Zakaria Boufangacha van de bond..

"De inflatie van 2021 was leidend voor de afgesloten cao's voor de zomer van 2022 en naarmate de inflatie toenam zijn hogere loonafspraken gerealiseerd. Onze looneis van 14,3 procent -het oktobercijfer van 2022- blijft broodnodig, en de loontendens is ook omhoog. We zien nu al dat we in het nieuwe seizoen boven de 6 procent zitten. Een verdere loongolf is bittere noodzaak. Daarvoor zetten wij ons samen met de leden dagelijks in."