Mislukte Spaanse wet teruggedraaid: verkrachters kregen strafverlaging
Voor progressief Spanje was het een historische mijlpaal, 7 oktober vorig jaar. De invoering van een strenge wet die zedendelicten veel zwaarder zou gaan bestraffen. Maar het liep uit op een fiasco. Door een gat in de wet hebben al meer dan 700 zedendelinquenten strafverlaging gekregen. De wet wordt vandaag teruggedraaid.
Voor Lucía Castro uit Sevilla komt het terugdraaien van de wet te laat. Haar oom kreeg al een half jaar strafvermindering. Hij misbruikte Lucía van haar zevende tot haar twaalfde en werd daarvoor veroordeeld tot 11 jaar cel. Op basis van de nieuwe wet liet hij zijn zaak heropenen en z'n straf ging omlaag.
Lucía: "Dat is heftig, echt heel zwaar, als je wordt gebeld en ze vertellen je dat hij sneller vrijkomt. Het gaat niet eens om de vraag of het een half jaar is, of korter of langer, maar mijn wereld stond weer op z'n kop. Alles waarvan ik dacht dat ik het achter me kon laten, komt weer opnieuw naar boven."
Ja-is-ja
De nieuwe wet waar het over gaat, staat in Spanje bekend als de 'Solo Si es Si'-wet: alleen-ja-is-ja. Tot oktober vorig jaar konden zedendelinquenten alleen veroordeeld worden als hun slachtoffer zich had verzet. Door de nieuwe wet zou dat anders worden. Het simpele feit dat een vrouw niet instemt met het hebben van seks, moest voortaan voldoende zijn voor een veroordeling.
Wat er fout ging is dat in de wetstekst geen onderscheid meer werd gemaakt tussen vormen van seksuele intimidatie, aanranding of verkrachting: alles was vanaf dat moment 'seksueel geweld'. En er werden in de wet minimumstraffen opgenomen.
Advocaten van zedendelinquenten combineerden dat met een andere Spaanse wet die zegt dat veroordeelden hun zaak kunnen laten heropenen als er na hun veroordeling een wetswijziging van kracht wordt die in hun voordeel werkt.
Minimumstraf
Een van de eerste herzieningen was in Madrid. Een veroordeelde verkrachter haalde zijn vonnis erbij en wees erop dat daarin stond dat hij was veroordeeld tot de minimumstraf van 8 jaar. Het woordje 'minimumstraf' deed het hem. In de nieuwe Solo Si es Si-wet staat een minimumstraf van 6 jaar. De man kreeg meteen strafvermindering.
Daarna volgden er honderden gelijksoortige zaken. Sinds december krijgen iedere dag tussen de 10 en 20 mannen strafvermindering. Soms staan ze daardoor ineens weer op vrije voeten.
Lucía Castro richtte een online lotgenotengroep op voor vrouwen die hetzelfde hebben meegemaakt als zij. Ze hoort heftige verhalen. Sommige vrouwen zitten ondergedoken, omdat hun verkrachter weer vrij is. "Ik en andere vrouwen kunnen niet begrijpen waarom er niet meteen is ingegrepen toen de strafverlagingen begonnen. Het enige dat de politiek moet doen is z'n ogen openen en zien wat er gebeurt. We zijn geen nummers, we zijn mensen, we zijn slachtoffers met ieder een eigen verhaal en met trauma's. Waar is de empathie voor ons?"
Dat er niet meteen in december werd ingegrepen, maar pas vandaag, komt door onenigheid in de Spaanse regering. De Solo Si es Si-wet is het geestelijke kindje van minister van Gelijkheid, Irene Montero van de radicaal-linkse partij Unidas Podemos. Volgens haar is er behalve de letterlijke tekst ook zoiets als de interpretatie van een wet. Dat rechters haar wet letterlijk volgen, is volgens Montero het bewijs dat in de Spaanse rechterlijke macht nog een machocultuur heerst. Daar wil zij iets aan doen, in plaats van de wet terug te draaien.
Ruzie in regering
Onderhandelingen tussen Unidas Podemos en de grootste regeringspartij, de socialistische PSOE, over herziening van de wet liepen uit op ruzie. Uiteindelijk kiest de PSOE ervoor vandaag samen met de rechtse oppositie de wet van minister Montero terug te draaien. In het Spaanse parlement zal dat waarschijnlijk tot een heftige botsing leiden tussen de regeringspartners.
Lucía Castro, die zelf bij de laatste verkiezingen Unidas Podemos stemde, roept minister Montero op vandaag ruiterlijk haar misser toe te geven: "Ik vraag haar sorry te zeggen, want ze heeft het gewoon verkeerd gedaan, sorry voor de fout die ze maakte en sorry aan de vrouwen die ineens weer in angst leven en er nachtmerries van hebben."