Doorbraak: kabinet gaat het mogelijk maken om kweekvlees te proeven
Proeverijen met kweekvlees worden in Nederland mogelijk. Bronnen melden aan de politieke redactie van RTL Nieuws dat het kabinet dat binnen enkele weken bekendmaakt. Daarmee komt vlees zonder dat er een dier voor gedood hoeft te worden een flinke stap dichterbij voor de Nederlandse markt: de eerste proeverijen zouden naar verwachting in de herfst gehouden kunnen worden.
Het is een Nederlandse vinding, kweekvlees. Tien jaar geleden werd de allereerste kweekhamburger gepresenteerd. Het burgertje van Mark Post bestond uit 40 miljard cellen en was in een laboratorium gekweekt uit stamcellen van een koe. Prijskaartje: 250.000 euro.
Er is sindsdien volop aan ontwikkeld. De stamcellen worden uit de bil van een dier, bijvoorbeeld een koe gehaald en worden in een laboratorium met aminozuren, suikers en zuurstof opgekweekt tot vet- en spiercellen; vlees dus. Van stamcel tot stukje vlees duurt ongeveer drie maanden.
Nog altijd is kweekvlees in Europa verboden. Sterker nog: onderzoekers mogen niet eens een stukje proeven.
Frustratie bij Kamerleden
Terwijl kweekvlees veel duurzamer is dan regulier vlees. Voor een stukje kweekvlees is maar 50 procent van de energie, 20 tot 40 procent van het water en maar 5 procent van het landoppervlak nodig van regulier vlees. Dat er nog altijd geen stukje kweekvlees de fabriek verlaat om geproefd te worden, frustreert de Tweede Kamer.
"Ja, dat is heel gek", zegt D66-Kamerlid Tjeerd de Groot. "Elke voedselproducent wil natuurlijk zorgen dat zijn vlees eerst geproefd kan worden. En dan gaan je het pas naar de markt brengen, want je wil natuurlijk dat het lekker smaakt."
"Zeker ook omdat het een Nederlandse uitvinding is," vult zijn VVD-collega Peter Valstar aan. "Dat begon met Wim van Eelen in de jaren '50 en in 2013 leverde dat de eerste Nederlandse kweekvleesburger op."
Experiment
In Nederland wordt op twee plekken geëxperimenteerd met het produceren van kweekvlees. In onderstaande video kijken we in zo'n fabriek:
Onder voorwaarden
De Groot is al sinds 2018 bezig met het uitbreiden van de mogelijkheid om kweekvlees te proeven, vertelt hij. "Toen nam de NVWA [voedsel- en warenautoriteit, red.] een stuk kweekvlees in beslag, dat bedoeld was om te proeven. Toen zijn we begonnen vanuit de Kamer om te zorgen dat het wel mogelijk wordt gemaakt."
Met de VVD diende hij vorig jaar een motie in om de proeverijen toe te staan. Dat het kabinet nu overstag gaat, verheugt hem. "Eindelijk, na vijf jaar lijkt het zo ver te zijn," zegt De Groot. "Ooit was Nederland voorloper, daarna hebben we het een beetje laten lopen en ik hoop dat we de achterstand kunnen gaan inhalen."
"Het ziet er nu naar uit dat die proeverijen worden toegestaan. Dan kun je het proeven in een gesloten omgeving, onder voorwaarden, maar met een grotere groep. Met journalisten, met experts... En ik hoop dat dat de eerste stap is naar meer. Dat het uiteindelijk wordt toegestaan om kweekvlees in de schappen te leggen," zegt Valstar.
Kweekvleesproducenten
In Nederland wordt op twee plekken geëxperimenteerd met het produceren van kweekvlees: bij Mosa Meats in Maastricht en bij Meatable in Delft. Krijn de Nood van Meatable vertelde eerder aan RTL Nieuws dat hij 'smachtend' staat te trappelen zijn eigen gekweekte worstjes te kunnen proeven.
"Wij denken dat wat we nu maken al lekker is, maar we willen zeker weten dat wat we maken goed ligt bij de consument", zei hij toen. 'Proeven' gebeurt in Delft nu met behulp van computerdata. Maar niemand proeft natuurlijk zo goed als mensen zelf. "En uiteindelijk willen we dan ook kweekbiefstuk en kweekentrecôte maken."
Dat de proeverijen worden toegestaan, is een belangrijke stap. Toch duurt het nog wel even voor je daadwerkelijk een kweekvleesburger bij de Nederlandse supermarkt zal kunnen kopen.
Dat komt allereerst door de strenge regelgeving. Producenten van kweekvlees moeten een vergunning aanvragen om hun product op de markt te mogen brengen. Ze moeten dan eerst het zogeheten novel food-traject door van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, de EFSA. Dat traject is ingewikkeld en duurt lang: zeker anderhalf jaar. En dat gebeurt natuurlijk pas wanneer de stukjes vlees na de proeverijen zijn geperfectioneerd in smaak en structuur.
En dan zijn er nog de kosten. Want de productiekosten van kweekvlees zijn nog altijd hoog. Zo hoog, dat ze de concurrentie met 'echt' vlees nog lang niet aan kunnen. Maar wanneer proeverijen mogelijk zijn, zal dat meer producenten naar de markt trekken. Met meer productie wordt de prijs vanzelf lager, is de verwachting.