Gevallen kabinet heeft nog pittige begrotingsklus te klaren
De demissionaire ministersploeg wacht komende weken nog een pittige klus. Ook nu het kabinet is gevallen, moet op Prinsjesdag een begroting voor volgend jaar worden gepresenteerd. Die zal minder nieuw beleid bevatten dan wanneer het kabinet nog stevig in het zadel had gezeten, maar kan gezien de huidige economische omstandigheden ook niet helemaal beleidsarm zijn.
Vanwege de afkoelende economie en de snel oplopende rente verslechteren de overheidsfinanciën in rap tempo. Om het begrotingstekort binnen de perken te houden, moest het kabinet dit voorjaar voor het eerst in jaren weer bezuinigen.
Het Centraal Planbureau kwam vanochtend met de augustusraming. Dat is een economische vooruitblik die het kabinet gebruikt bij het opstellen van de begroting voor volgend jaar. Daaruit blijkt dat ook volgend jaar nog stevige koopkrachtsteun voor grote groepen mensen nodig is om te voorkomen dat de armoede toeneemt. Dat loopt al snel in de miljarden euro's en betekent dat nieuwe bezuinigingen of lastenverzwaringen nodig zijn om de begroting voor 2024 kloppend te krijgen.
Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Schouten voor Armoedebeleid zeiden dat het kabinet zeker in actie komt om de stijgende armoede tegen te gaan. Kijk hier naar hun reactie:
Compromisbereidheid
"Begrotingsonderhandelingen zijn nooit makkelijk, en al helemaal niet als er moet worden bezuinigd", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. "Dat het kabinet gevallen is maakt het er nog moeilijker op, want dat zal de compromisbereidheid niet ten goede komen."
"Met bezuinigen maak je je doorgaans toch al niet populair, en met verkiezingen over drie maanden in het vooruitschiet zullen de vier regeringspartijen niet staan te trappelen om pijnlijke maatregelen voor hun rekening te nemen."
Minister Kaag van Financiën heeft zich echter voorgenomen op Prinsjesdag een begroting te presenteren die aan de begrotingsspelregels voldoet. En dan is gezien de economische omstandigheden snijden in de uitgaven waarschijnlijk onontkoombaar. Het CPB waarschuwt in ieder geval dat er weinig ruimte is voor extra uitgaven als daar geen bezuinigingen of lastenverhogingen tegenover staan.
Piketpaaltje
Volgende week beginnen de begrotingsonderhandelingen. "Het beloven moeizame gesprekken te worden", zegt Schreinemachers. "Daarbij is het de vraag of de vier partijen elkaar na de kabinetscrisis van vorige maand nog iets gunnen."
VVD-minister Adriaansens van Economische Zaken sloeg gisteren al een piketpaaltje. Ze zei dat nu de Nederlandse economie in een lichte recessie is geraakt het niet het moment is om de lasten van burgers en bedrijven te verhogen. Adriaansens had dit niet afgestemd met andere ministeries en liep daarmee vooruit op de discussie die nog in het kabinet moet worden gevoerd.
Voorspellen
Hoe dit komende weken precies gaat lopen, durft niemand te voorspellen. "Er is één voordeel", zegt Schreinemachers. "Er is een harde deadline voor de begroting: uiterlijk 31 augustus moet deze af zijn. Of ze het in het kabinet nou makkelijk eens kunnen worden of niet."
Vanwege de naderende verkiezingen komt het CPB ook met een doorkijkje op de overheidsfinanciën van de komende kabinetsperiode. De schrijvers van de verkiezingsprogramma’s hoeven zich niet rijk te rekenen: ook komende jaren zal er weinig financiële ruimte zijn voor nieuw beleid, en is de kans groot dat er moet worden gesneden in de uitgaven.
Verkiezingsdebat
Verwacht wordt dat de Algemene Politieke Beschouwingen na Prinsjesdag volledig in het teken zullen staan van de naderende verkiezingen. De verkiezingsdatum van 22 november komt snel dichterbij en elke partij zal deze gelegenheid aangrijpen om zich te profileren.
Meedoen aan het RTL Nieuwspanel?
Van kabinet tot koningshuis, van geld tot gezondheid: in het RTL Nieuwspanel kun jij meepraten over welke kant Nederland op moet. Laat je stem horen! Aanmelden kan hier.