Kritiek VS op tegenoffensief Oekraïne: 'Maar ze doen wat haalbaar is'

Ruim twee maanden na het begin van het Oekraïense tegenoffensief is duidelijk geworden dat Rusland zijn veroverde gebied beter verdedigt dan werd gedacht. Door een zee aan landmijnen, obstakels en loopgraven aan te leggen, hebben de Russen de door Oekraïne gedroomde snelle opmars gestuit. Het gevolg: een bloedige, stroperige strijd met weinig vooruitgang.

Eén van de grote doelen van het tegenoffensief is het forceren van een doorbraak over land (een zogenoemde landbrug) tussen de huidige frontlinie en de Zee van Azov. Dit moet de Russische aanvoer van troepen en munitie vanuit het zuiden dwarsbomen, terwijl het door Rusland bezette gebied in twee stukken zou breken.

Amerikaanse strategen hebben Oekraïne geadviseerd om zich vooral te concentreren op de zuidelijke steden Melitopol en Berdjansk. Maar tegelijkertijd heeft het Oekraïense leger ook op andere plekken aan de frontlinie veel soldaten gelegerd, zoals bij Bachmoet en nog noordelijker rond Koepjansk.

Volgens deze militaire analisten is het Oekraïense leger daarmee te veel verspreid. Het zou zijn vechtende eenheden beter op één plek aan het front kunnen samenbrengen, zeggen zij vandaag op anonieme basis tegen The New York Times. Het gebied rond het strategisch minder belangrijke Bachmoet zou met veel minder soldaten kunnen worden verdedigd, vinden zij. Soldaten die daarmee 'vrijkomen', kunnen vervolgens meevechten in het zuiden.

Juist in het zuiden moet Oekraïne haast maken als het zijn militaire doelen wil bereiken, zeggen de analisten. Zij verwachten dat het weer over een week of zes zo slecht is dat het tegenoffensief tot stilstand zal komen. Maar Oekraïne zou, net als Rusland, vechten volgens de 'communistische doctrine van de Sovjet-Unie' waarbij mankracht en uitrusting gelijk wordt verdeeld over alle legereenheden, is de kritiek.

'Geen luchtoverwicht'

"De kritiek mist nuance", zegt Mart de Kruif, oud-commandant der landstrijdkrachten. "Je kan wel al je middelen op één doorbraak inzetten, maar als je daarbij geen luchtoverwicht hebt, zoals in het geval van Oekraïne dan maakt dat je ontzettend kwetsbaar."

Als aanvallende partij een doorbraak forceren, kost ontzettend veel mensen en materieel, zegt De Kruif. "Als je dat niet hebt, moet je pragmatisch zijn. Oekraïne doet gewoon wat haalbaar is met honderd kleine stapjes, in plaats van één grote stap, ook al is dat niet volgens het boekje. Deze kritiek is daarom kort door de bocht, vind ik. Het is scorebordjournalistiek."

Ondertussen heeft Oekraïne ook te maken met Russische soldaten die vooruitgang boeken in het noordoosten rond Koepjansk. Die stad telde voor de Russische invasie zo'n 25.000 bewoners, werd direct ingenomen door Rusland en vervolgens in september heroverd door Oekraïne. Maar intussen boeken de Russen er op sommige plekken weer terreinwinst.

Defensie-expert en luchtmachtofficier Patrick Bolder snapt daarom de huidige strategie van het Oekraïense leger van het verdelen van eenheden. "Het blijft moeilijk, maar we zien wel kleine vorderingen in het zuiden. De Oekraïners denken dat als ze eenmaal door eerste mijnenvelden en linies zijn, ze makkelijker kunnen manoeuvreren en dat Russische verdedigers daar slechter zijn georganiseerd met minder soldaten."

Tegelijkertijd houdt Oekraïne drukt op Rusland door dat land te bestoken met droneaanvallen. Daarnaast zijn er meerdere aanvallen uitgevoerd op de bruggen die het schiereiland de Krim verbinden met Rusland en Oekraïne. Het afsnijden van de Russische routes naar de Krim is een ander militair hoofddoel van Oekraïne. 

Op termijn kan de Russische verdediging een keer ineenstorten door een gebrek aan vechtbereidheid en militair materieel. "De Russen kunnen hun mensen aan het front minder makkelijk rouleren en we weten dat ze een groot tekort aan officieren hebben en weinig vakmanschap. Je weet niet welk effect dat heeft. Dat is het onvoorspelbare van deze oorlog."