Belastingen waterschappen volgend jaar fors omhoog: +10 procent geen uitzondering

Het waterschap Amstel, Gooi en Vecht spant de kroon. Daar zijn de reserves zo uitgeput dat het kersverse linkse bestuur geen andere uitweg ziet dan de 1,4 miljoen inwoners van onder meer Amsterdam, Hilversum en een deel van de provincie Utrecht te trakteren op een tariefsverhoging van zo'n 35 procent. 

Ruim 100 euro extra

Omgerekend komt dat neer op een verhoging van ruim 100 euro per jaar. Gemiddeld betaalt een gezin met twee kinderen in een koophuis nu 375 euro aan waterschapsbelasting en in 2024 wordt dat 500 euro per jaar. Dat is 125 euro meer.

Het extra geld is niet alleen nodig om de financiën op orde te brengen, maar ook om de gestegen personeels- en materiaalkosten op te vangen. Het waterschap heeft verder extra werk vanwege klimaatverandering.

Droogte en vervuild water

De dijken moeten worden aangepakt voor als de zeespiegel stijgt en er moeten maatregelen worden genomen vanwege de periodes van droogte. Ook heeft het waterschap extra werk aan het zuiveren van rioolwater dat flink vervuild is met onder meer medicijnresten.

Hiervoor gaat het waterschap de komende jaren elf zuiveringsinstallaties aanpassen. Die klus kost in totaal 300 miljoen euro. 

Dit doen waterschappen

In Nederland betalen burgers, boeren, bedrijven en eigenaren van natuurgebieden allemaal mee aan het onderhoud van dijken, het zorgen voor voldoende oppervlaktewater en het zuiveren van rioolwater. 

De hoogte van de belasting wordt onder meer bepaald door de mate waarin iemand van het werk van het waterschap profiteert. Een boer betaalt daarom gemiddeld ruim 10 keer meer dan een huishouden. En iemand die in zijn eentje in een huurhuis woont, betaalt minder dan een gezin in een koophuis. 

De tarieven verschillen bovendien nog van waterschap tot waterschap. In het ene gebied moet meer gebeuren dan in het andere. Zo moet het ene waterschap de dijken onderhouden, maar het andere niet. 

BBB aan de macht

De belastingen verhogen is zeker niet alleen voorbehouden aan waterschappen met een linkse coalitie. De grote winnaar van de waterschapsverkiezingen is de BoerBurgerBeweging. De partij zit in maar liefst 16 besturen van de 21 waterschappen. 

De BBB levert bijna een vijfde van alle bestuurders en had dus een grote stem bij het sluiten van de bestuursakkoorden. Daarin zijn - vanzelfsprekend - ook afspraken gemaakt over de financiën. Hoeveel wordt er geïnvesteerd en waarin? En hoe wordt dat betaald: uit de reserves of door de belastingen te verhogen?

Inflatie doorberekenen

De grote gemene deler voor alle waterschappen is dat ze in ieder geval niet de eigen reserves willen gebruiken om de hogere kosten voor personeel en materiaal op te vangen. Die rekening wordt doorgeschoven naar burgers, boeren, bedrijven en eigenaren van natuurterrein, blijkt uit een analyse van de financiële afspraken uit de bestuursakkoorden. 

In nagenoeg alle akkoorden is afgesproken om de inflatie door te berekenen in de belastingen volgend jaar. Dat betekent ook dat nu nog niet te zeggen is hoe hoog de tarieven volgend jaar zijn, want dat inflatiecijfer is nog niet bekend. Het Centraal Planbureau (CPB) gaat in de meest recente raming uit van 3 procent. 

Stel dat de inflatie op dit niveau blijft, dan wacht bedrijven, boeren, burgers en eigenaren van natuurterreinen volgend jaar een verhoging van minimaal 3 procent. Minimaal, want in heel veel waterschappen hebben de besturen al afgesproken om bovenop de inflatie de tarieven nog verder te verhogen. 

In sommige waterschappen loopt de geplande verhoging aardig in de papieren. In waterschap Drents Overijsselse Delta bijvoorbeeld. Het bestuur onder aanvoering van BBB heeft een begrotingsplan voor volgend jaar met daarin een gemiddelde tariefstijging van 10 procent. 

Verschuiving: van boer naar burger

Gemiddeld, want niet iedere groep in het waterschap wordt even hard geraakt door de verhoging. Door een verschuiving in de verdeelsleutel wie welk deel van de totale lasten moet betalen, stijgen de belastingen voor boeren veel minder hard dan die voor burgers, bedrijven en eigenaren van natuurgebied. 

Het waterschap is overigens al een van de duurste van Nederland voor huiseigenaren, terwijl boeren iets meer dan het gemiddelde betalen, blijkt uit data van de Unie van Waterschappen. 

Van Friesland tot Limburg

In een van de goedkoopste waterschappen - De Dommel in Brabant - gaan de belastingen ook fors omhoog. Daar rekenen ze de inflatie door plus nog eens maximaal 8 procent. In weer andere waterschappen wachten ze niet af wat de inflatie wordt, zoals in Friesland. Daar worden de tarieven met gemiddeld 14 procent verhoogd, als het aan het bestuur ligt. 

Helemaal aan de andere kant van het land zijn ze er nog niet over uit. In Limburg wordt nog gepiekerd over hoe hard de tarieven precies zullen stijgen, maar nu is al duidelijk dat er sowieso 10 procent bij moet. 

Hieronder kun je uitzoeken hoe het voor jou zit. 

Verantwoording

Bij de gegevens zijn we uitgegaan van de afspraken uit de bestuursakkoorden die zijn gesloten in de waterschappen. De meeste waterschappen nemen in november officieel een besluit over de tarieven. De kans dat de voorgenomen verhoging lager uitpakt dan nu gepland, is wel klein, erkent een woordvoerder van waterschap Amstel, Gooi en Vecht. 

Verder hebben we gerekend met de door het CPB geraamde 3 procent inflatie. De waterschappen baseren hun beleid doorgaans op het inflatiecijfer van het CPB.

Tot slot hebben we ons gebaseerd op het gemiddelde belastingbedrag per waterschap voor een meerpersoonshuishouden met een koopwoning, zoals geïnventariseerd door de Unie van Waterschappen, Waves en ABF Research. Het bedrag kan dus afwijken, omdat de belasting onder meer is gebaseerd op de WOZ-waarde en deze is voor iedereen anders. 

Verhoging op verhoging

De geplande verhogingen komen boven op de verhogingen dit jaar. Ten opzichte van vorig jaar stegen de tarieven namelijk ook al, in alle waterschappen. 

In onderstaande video legt Frederieke Hegger uit waar dat extra geld voor gebruikt wordt.