Verzet tegen komst mega-windmolens: 'Tien keer zo hoog als de hoogste boom'

Ricarda Kleffel verhuisde van 28 jaar geleden vanuit Hamburg naar de regio Winterswijk. "Ik ben hier gaan wonen voor de rust, stilte en natuur", zegt ze vanuit haar tuin. "Ik ben kunstenaar en geef workshops. Maar 50 meter over de grens komt mogelijk de eerste grote molen."

En die molen - of windturbine - staat dan bijna in de tuin van Kleffel. "Duitsland heeft de afstandsnormen rondom woningen veranderd voor windturbines. Voorheen was dat vier keer de hoogte, nu twee keer. Ook mogen in Duitsland de molens in natuurgebieden worden gezet", legt Kleffel uit.

Nieuwe regels

Simpel gezegd is er door de nieuwe regels in Duitsland meer ruimte om windmolens te plaatsen. En dat gebeurt veel in het dunbevolkte Duitse grensgebied. Zo zijn er in twee Duitse grensgemeenten bij Winterswijk plannen voor de nieuwe generatie windmolens van 245 hoog, zeven in totaal. En die zijn vanaf grote afstand te zien.

Samen met haar buren is Kleffel in gesprek gegaan met de gemeente Winterswijk en als geboren Duitse staat ze in goed contact met de Duitse gemeente Rhede, waar enkele nieuwe turbines onder vallen.

Realistisch

De gemeente Winterswijk begrijpt de zorgen van haar inwoners. "Maar ik denk dat we realistisch moeten zijn. In Duitsland is op hoog niveau besloten dat windenergie prioriteit heeft, zeker nu ze kernenergie zijn gestopt", zegt woordvoerder Ilena Gies. 

Winterswijk geeft aan kennisgenomen te hebben van de Duitse plannen. Gies: "Wat wij vooral belangrijk vinden is dat we in gesprek blijven met de gemeenten Rhede en Sudlohn." 

Belangen van inwoners

Er is een werkgroep geformeerd en deze is op ambtelijk en bestuurlijk niveau met beide Duitse buurgemeenten in gesprek. "Ze hebben oog voor onze zorgen, geven ze aan. We hebben gevraagd of ze rekening kunnen houden met de belangen van onze inwoners, net zoals ze dat doen met de belangen van hun eigen inwoners", zegt Gies.

"De Duitse gemeenten Rhede en Sudlohn vallen onder de regio Munsterland en daar was tot 29 september nu de mogelijkheid voor belanghebbenden om hun eigen zienswijze op de Duitse plannen in te dienen. Wij hebben dat gedaan."

Ook Kleffel heeft met haar buren gebruikgemaakt van dit recht. Toch maakte ze zich zorgen. "Het Duitse gebied is een agrarisch gebied met nauwelijks toerisme, terwijl Winterswijk een historisch coulissenlandschap is met veel variatie", legt ze uit. 

"Hier zijn kernwaarden toegekend als stilte, donkerte en kleinschaligheid. Veel toeristen komen wandelen en fietsen. Ook krijgen veel diersoorten hier de ruimte."

Advocaat

Kleffel heeft een advocaat in de arm genomen, die ervaring heeft met dit soort problemen in grensgebieden. Want ook in andere buurlanden van Duitsland, zoals Tsjechië en Oostenrijk, lopen ze tegen dezelfde Duitse plannen aan. 

Kleffel heeft haar hoop gevestigd op het Natura 2000-gebied Het Wooldse Veen, dat grenst aan het beoogde windmolenpark. "Zulke gebieden moeten aan Europese regels voldoen, die bindend zijn voor alle landen. De route van de kraanvogel loopt bijvoorbeeld precies over de molens heen."

De gemeente Winterswijk reageert voorzichtig als gevraagd wordt wat ze van de Duitse plannen vinden. "De locatie die nu is gekozen, zou niet onze locatie zijn vanwege het Natura 2000-gebied", zegt Gies. "Er worden nu onderzoeken gedaan op het gebied van flora en fauna. De resultaten zullen uitsluitsel moeten geven wat juridisch mag."

Ook onrust in Groningen en Twente

Winterswijk is niet de enige gemeente waar de inwoners te maken kunnen krijgen met de 245 meter hoge Duitse windturbines. In de Groningse gemeenten Westerwolde en Oldambt is grote weerstand tegen de vervanging van zes Duitse windmolens van 133 meter door de grotere versie.

En ook in Losser in Twente ziet men met lede ogen aan hoe Duitse buurgemeenten voortvarend duurzame windmolens willen gaan bouwen. Net als in Winterswijk gaat het om twee projecten, met in totaal zes molens van 245 meter hoog. 

Grote zorgen

"Bij het project Fürstliche Tannen schat ik dat de eerste op ongeveer 700 meter van de grens staat", zeggen Harold Sligman en Lies ter Haar van Burgerforum Losser, met zeven van de negentien zetels de grootste partij in de gemeenteraad van Losser.

"Daar is al bos gekapt en zijn wegen aangelegd. In juli is de eerste stap in de raad van de Duitse gemeente Bad Bentheim geweest. De verwachting is dat het concept eind dit jaar wordt afgerond, waarna belanghebbenden hun visie erop kunnen geven."

Sligman en Ter Haar maken zich grote zorgen. "We willen grip hebben op wat er in onze omgeving gebeurt. Fürstliche Tannen is gemeld aan onze gemeente, maar bij de verdere uitwerking van het plan is Nederland niet bij betrokken. We mogen alleen achteraf onze visie erop geven. Dat zullen we zeker gaan doen."

Petitie

Het gebied met de Duitse windturbines zal straks grenzen aan natuurgebied De Zandbergen, alleen is dat geen Natura 2000-gebied. Om meer invloed proberen uit te oefenen, is Burgerforum Losser een petitie gestart. 

Ter Haar: "Toch vrezen we dat de molens er komen. We putten nog hoop uit het feit dat ook Duitse inwoners via een petitie hun bezwaren kenbaar maken. Zij zijn tegen windmolens in het bos."

Terug naar Winterswijk, of beter gezegd de Duitse gemeente Rhede. Volgens Junina Lockner, afdelingshoofd Stedelijke ontwikkeling en milieu van het stadsbestuur van Rhede, heeft men begrip voor de zorgen in Winterswijk, al doet ze geen toezeggingen.

"Bezwaren van de gemeente Winterswijk en haar inwoners en die van Duitse autoriteiten of burgers worden gehoord", laat ze weten via mail. "Aan het einde van de procedure beslist de gemeenteraad van Rhede of de bezwaren al dan niet worden opgevolgd en hoe de definitieve planning eruit ziet."

Windmolens langs snelweg

Deze reactie slaat volgens Ricarda Kleffel de spijker op zijn kop. "Ik verbaas me erover hoe onduidelijk de besluitvorming is. Als buurland heb je niet veel te zeggen, lijkt het."

De geboren Duitse is niet van plan haar strijd tegen de Duitse windmolens te staken. De rust en ruimte die ze ervaart in de regio Winterswijk, is haar veel waard. "Begrijp me niet verkeerd, ik juich windenergie toe. Zet de molens alleen in industriegebieden of aan de snelweg. Daar verstoren ze het land niet en richten ze de minste schade aan."