Hoge prijzen raken ook middeninkomens hard: verwarming uit, geen vakantie
Niet alleen mensen met een laag inkomen komen moeilijk rond nu de prijzen van energie en voedsel blijven stijgen. Ook mensen met een modaal inkomen, en daarboven. Dat blijkt uit een oproep van RTL Nieuws waar ruim 3000 mensen op hebben gereageerd. "Zwemles en sportabonnement zijn opgezegd."
Dominique en haar man werkten tot drie jaar geleden in het bedrijfsleven. Beiden maakten daarna de overstap naar het onderwijs. Zij als kleuterjuf, hij in het hoger onderwijs. Een prima baan, zo zegt ze zelf. "Toch vragen we ons aan het eind van de maand af: kopen we die nieuwe kinderschoenen nu of wachten we?"
Het stel heeft drie kinderen van 12, 10 en 3 jaar oud en woont in een koopwoning in Amersfoort. Ze hebben met dank aan hun vorige banen een buffer kunnen opbouwen waarmee ze hun inkomen nu aanvullen. Nodig, nu het leven een stuk duurder is geworden voor ze.
Verwarming op 18 graden, geen vakantie
"Onze energierekening ging van 150 naar 300 euro per maand, de verwarming gaat daarom niet meer hoger dan 18 graden", vertelt Dominique. Op vakantie gaan ze nu even niet.
Over haar overstap van het bedrijfsleven naar het onderwijs zegt ze: "Ik heb nog nooit zo hard gewerkt als nu in het onderwijs." Ze vindt het echt schrikbarend wat daar financieel tegenover staat. Ze moet nu opeens nadenken over al haar uitgaven, een nieuwe situatie.
"We hebben een modaal inkomen, maar we voelen ons minima."
Dominique is niet de enige die door de stijgende prijzen moet nadenken over de uitgaven. 3047 RTL Nieuws-kijkers en lezers uit heel Nederland reageerden op onze oproep en vulden een uitgebreide vragenlijst in (zie kader onderaan dit artikel). Het zijn mensen die onder andere werken in de zorg (verpleegkundige, verzorgende, thuiszorg, gehandicaptenzorg), docenten of leerkrachten, ambtenaren, logistiek medewerkers en monteurs.
Uit de vragenlijst blijkt dat van de groep respondenten die modaal tot 1,5 keer modaal verdient, er 534 een hogere energierekening hebben gekregen en 353 hogere woonlasten. Een modaal inkomen ligt in 2022 op 38.000 euro bruto per jaar, inclusief vakantiegeld.
De mensen die reageerden op de enquête geven aan dat zij cruciale keuzes moeten maken in basisbehoeften. "Zwemles en sportabonnementen zijn opgezegd", laat iemand weten. Familiebezoekjes worden uitgesteld door de hoge benzineprijs of mensen beknibbelen op zorgkosten. Een ander: "De sjeu gaat er wel af zo."
Bezuinigen op reiskosten en sport
Sylvia is zelf afgekeurd, maar haar man werkt wel: "We hebben een modaal inkomen, maar voelen ons minima. We komen niet rond. We zijn heel selectief met boodschappen, kopen geen vlees meer. Ik kijk in alle folders voor aanbiedingen en betaal de rekeningen met vakantiegeld."
"De jeu van het leven gaat eraf."
Maarten laat ons weten dat hij niet slecht verdient, en zijn vrouw ook niet. "We hebben twee pubers in huis. Ik heb gelukkig een baan dichter bij huis gevonden, dat scheelt reiskosten. We bezuinigen op weekbladen en een sportabonnement bijvoorbeeld. Ik kan minder sparen. Dit moet geen jaren gaan duren."
Schaamte bij hulp vragen
419 van de respondenten heeft een inkomen van 2 tot 2,5 keer modaal. Van hen komen er 169 moeilijker rond. Naast de energierekening worden hier ook de duurdere boodschappen, brandstof en uitjes genoemd.
Van de mensen die moeilijker kunnen rondkomen (2349) geven er ruim 600 aan dat ze de afgelopen tijd (financiële) hulp hebben gevraagd bij familie, vrienden of de omgeving. Het gaat om leningen bij vrienden of familie, al geven veel mensen aan zich hiervoor wel te schamen.
Maaltijd overslaan, geen verse groentes
Naast de gegevens uit de enquête heeft RTL Nieuws ook 39 respondenten uitgebreid telefonisch gesproken. Daaruit komt naar voren dat men vooral tegen de gestegen kosten voor de boodschappen oploopt. Sommigen kopen daarom geen verse groente of fruit meer, een ander slaat een maaltijd per dag over.
Op andere manieren wordt ook geld bespaard, zoals de verwarming uit of lager, kort(er) douchen, de auto laten staan, stoppen met betaalde hobby's als sport, muziekles of geen of minder zorg afnemen. Denk daarbij aan het overslaan van een bezoek aan de tandarts of mondhygiënist.
Opvallend is dat huurders met name veel klagen over slechte isolatie en de gevolgen daarvan voor de energierekening.
Nibud: middeninkomens moeten nu ook puzzelen
Het Nibud herkent de conclusies. Zij zien steeds meer mensen met middeninkomens in de knel. Arjan Vliegenthart: "Deze groep moet nu ook puzzelen om alle rekeningen te kunnen betalen. Ze moeten hun gedrag veranderen, en minder uitgeven, om rond te kunnen komen."
Vliegenthart zegt dat het nu vooral een optelsom is van stijgende prijzen voor voedsel, benzine en boodschappen. "Dat merkt iedereen in de portemonnee." Volgens hem teren steeds meer mensen in op hun spaargeld. "Je mag hopen dat prijzen weer gaan zakken", zegt Vliegenthart. "Want deze situatie is best zorgwekkend."
Hoe hebben we dit onderzoek uitgevoerd?
RTL Nieuws kreeg duizenden reacties op een oproep, die verspreid is via onze eigen website en social media kanalen. We vroegen naar de persoonlijke situatie van mensen, zoals inkomen en woonsituatie. Ook vroegen we welke kosten precies gestegen zijn, zoals boodschappen, brandstof en woonlasten. En welke (moeilijke) financiële keuzes mensen hebben moeten maken.
