Mary: 'Ik ben bang om fouten te maken op het werk'

Mary (37) is bang om fouten te maken op het werk. Dat vindt ze frustrerend, want iedereen maakt natuurlijk fouten. En door er zo mee bezig te zijn, wordt het werk soms alleen maar heel vermoeiend. Hoe kan ze zich hier minder van aantrekken?

Psycholoog Kristel Szakály-Starke: "Fouten willen voorkomen, kost veel energie. En voor een gedeelte werkt het ook wel, want het zal ongetwijfeld fouten hebben voorkomen. En als je iets voorbereidt en je maakt geen fouten, dan krijgen je hersenen een beloning: het werkt! Dat is fijn, maar mijn vraag is dan toch: waarom dan? Waarom zou je geen fouten willen maken?"

Zijn er veel mensen die hier last van hebben, geen fouten willen maken?

"Ja, we zien heel veel dat mensen alles graag goed willen doen. En dan vooral: op de manier waarop ze dénken dat anderen het graag zien. Je kunt geen fouten willen maken vanuit je eigen norm, maar we proberen vaker te bedenken hoe anderen ons zien en wat zij verwachten. En daar proberen we dan aan te voldoen."

"Dat proces vindt plaats in je hoofd en dat maakt het complex en onzeker, en vooral: onhaalbaar. Want je kunt het niet voor iedereen goed doen, je weet eigenlijk niet wat anderen verwachten, foutloos zijn is sowieso niet haalbaar. Dat maakt dit gedrag tot een enorm energielek."

Waarom vinden we het moeilijk om fouten te laten zien?

Szakály-Starke legt uit dat dat voor iedereen anders is. "De een houdt niet van confrontaties, die vindt het onprettig om ergens op aangesproken te worden. De ander kan niet tegen kantoorpolitiek of gekonkel. Weer iemand anders is perfectionistisch of probeert zichzelf weg te cijferen."

"Belangrijk is daarom om te achterhalen en door te vragen: wat is het ergste dat er kan gebeuren, in je hoofd? Wat is er dan zo verschrikkelijk dat je ten koste van alles fouten moet worden voorkomen?"

Szakály-Starke: "Daar willen we liever niet bij, of over nadenken, en daarom doen we ook zoveel moeite om die fouten niet te maken. Maar het helpt wel om te snappen waar het vandaan komt en het in perspectief te plaatsen."

"We leren onszelf allemaal bepaald gedrag aan omdat het in een bepaalde situatie goed werkte. En je kunt dat gedrag om een heel andere reden in stand houden en het is goed je daar bewust van te zijn. Vind je het belangrijk hoe mensen je zien, of dat je een inkomen hebt? We kunnen best ver doorredeneren in ons hoofd. En welke oplossingen kun je verzinnen om daar rustiger in te worden?"

Als je weet waar je gedrag vandaan komt, wat dan? Moet je daar met iemand over praten op je werk bijvoorbeeld?

Szakály-Starke: "Daar zijn de meningen heel erg over verdeeld, de onderzoeken ook. Het hang heel erg af van de mensen met wie je werkt en hoe je relatie is en hoe groot het probleem is. Als mensen het merken, dan moet je er wel iets mee, maar de uitkomsten zijn heel erg afhankelijk van wie, wat, hoe je dingen brengt."

"Je kunt zeggen: ik ben bang wat anderen van me vinden en daar ga ik mee aan de slag, maar je hoeft echt niet te zeggen: het komt omdat mijn moeder vroeger niet naar me omkeek. Denk goed na over de dingen die je op je werk wilt delen."

"Er zijn gradaties in wat je wel en niet vertelt op je werk. Houd er ook rekening mee dat je informatie die je deelt niet kan omdraaien of verwijderen en dat het ergens genoteerd werd. Soms ontkom je er niet aan, en je kunt ook steun verwachten, maar denk er wel goed over na."

Gedachte-experimenten

Tot slot adviseert Szakály-Starke om te oefenen met een gedachtenexperiment: "Er zijn maar weinig mensen die het lukt om er geen last meer van te hebben, en er is altijd een reden voor. Vaak gaat het over contact met anderen, de reactie van anderen. We willen een verbinding aan met mensen, en iedereen vindt het belangrijk wat een aantal mensen van hen vindt."

"Als je daar last van hebt, dan kun je er beter wel wat mee doen. Je kunt in je hoofd oefenen en gedachte-experimenten doen zodat je er in het echt wat minder last van hebt. In je eentje is het moeilijk écht naar de kern te gaan, daar wil je niet naartoe, maar met iemand praten, kan je daar dus wel mee helpen."

Rubriek: Asking for a friend 

In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen.