'Heel dom': kabinet blundert na gebruik oude cijfers over energieprijs
Het kabinet heeft achterhaalde gegevens gebruikt om de stijging van de energierekening te voorspellen. Eind vorig jaar bleek dat die gemiddeld ruim 300 euro hoger zou uitvallen, dat werd toen op basis van verouderde gegevens door staatssecretaris Mona Keijzer afgedaan als bangmakerij.
"Laten we mensen ook niet bang maken", reageerde Keijzer (Economische Zaken, CDA) in december op Kamervragen van PVV'er Alexander Kops. Hij wilde opheldering over de schatting die energievergelijker Pricewise.nl had gemaakt over de energierekening dit jaar. Die bleek gemiddeld met 327 euro te stijgen.
Dat viel volgens Keijzer wel mee, die verwees naar cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving. Maar dat waren cijfers uit de Nationale Energieverkenning (NEV) voor 2017. Het geschatte verbruik dat jaar was 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden.
Belasting omhoog
Dit jaar ligt dat verbruik veel hoger, blijkt uit cijfers die het CBS zaterdag publiceerde. Dat komt namelijk uit op 3000 kWh elektriciteit en 1500 kubieke meter aardgas per huishouden. En daardoor stijgt de energierekening dit jaar met gemiddeld 334 euro.
Dat komt ook omdat in de berekeningen van het PBL de stijging van de prijzen voor gas en elektra is onderschat. Daarnaast steeg de energiebelasting per 1 januari van dit jaar ook fors. Dat zorgt voor een stijging van 162 euro voor een gemiddeld huishouden, bij gelijk verbruik.
Te druk
De reden dat het PBL geen nieuwere berekening voor 2018 heeft gemaakt, is dat het planbureau te druk is met het doorrekenen van de maatregelen uit het Klimaatakkoord.
Omgerekend komt de prijsverhoging neer op bijna dertig euro extra aan maandlasten. Maar hoe dit voor ieder gezin apart uitpakt, is niet duidelijk. Het Centraal Planbureau (CPB) onderzoekt of de koopkrachtplaatjes die het kabinet met Prinsjesdag bekendmaakte, bijgesteld moeten worden vanwege de enorme stijging van de energieprijzen.
'Heel dom'
"Het is wel heel dom van Keijzer om zo stellig termen als 'bangmakerij' te gebruiken als je weet dat je niet over de meest recente cijfers beschikt of kunt beschikken", zegt politiek commentator Frits Wester. "Juist in een periode waarin mensen koopkrachtplaatjes wantrouwen en er veel onzekerheid is over de energierekening in het kader van de hele klimaatdiscussie."
"Mensen geloven het gewoon niet meer. En dat is wel het laatste waar het kabinet op moet zitten te wachten zo vlak voor belangrijke verkiezingen", legt hij uit.
'Heel vervelend'
In zijn wekelijkse gesprek met RTL Z noemt minister van Financiën Wopke Hoekstra het gebruik van de verkeerde cijfers 'op z'n minst ongelukkig'. "Ik vind de verwarring heel vervelend."
Of de stijging van de energiekosten invloed heeft op de tijdens Prinsjesdag door het kabinet beloofde koopkracht, daarover wil hij nog geen uitspraken doen. "Volgens mij is het verstandig om eerst even heel netjes uit te zoeken hoe het precies zit."
Beetje gek
Dat het kabinet in december snel het effect van de stijging van de energiebelasting wilde laten zien, snapt Jasja Bos van budgetvoorlichter Nibud wel.
Maar de keuze voor oude cijfers is vreemd. "Als je iets hebt dat zo snel te zien is en voelbaar is, is het wel een beetje gek om niet de meest recente cijfers over verbruik en energietarieven mee te nemen."