Rutte eist garanties voor compromis met Hongarije en Polen over EU-geld
De begrotingsruzie tussen Polen en Hongarije aan de ene kant en de overige 25 EU-landen aan de andere kant is nog niet voorbij. Gisteren werd er een compromis voorgesteld waar de twee dwarsliggende landen mee kunnen leven, maar premier Rutte is er nog niet gerust op dat dit ook voor Nederland acceptabel is.
Hij eist garanties dat een compromis om de twee landen over te halen hun veto in te trekken geen afzwakking is van het oorspronkelijke plan, waarmee de EU de rechtstaat in lidstaten wil beschermen.
De tegenstand van de twee landen zorgt er nu voor dat de EU volgend jaar mogelijk zonder begroting zit. Door het Hongaarse en Poolse veto kan er ook geen geld woren uitgekeerd uit het coronaherstelfonds van de EU, waar 750 miljard euro aan subsidies en leningen in zit.
Om deze impasse te doorbreken ligt er inmiddels een compromisvoorstel op tafel waar de Europese leiders vandaag en morgen over zullen praten tijdens de EU-top in Brussel.
Nieuwe regel
De pijn zit hem bij een nieuwe regel die ervoor zorgt dat landen die de rechtsstaat schenden gekort kunnen worden op Europese subsidies. Die regel is juist voor Polen en Hongarije pijnlijk, omdat zij aan de ene kant zeer afhankelijk zijn van geld uit Brussel en aan de andere kant ervan beschuldigd worden de rechtsstaat uit te hollen.
Het compromisvoorstel dat er nu op tafel ligt schrijft voor dat de nieuwe regels pas gehandhaafd worden nadat het Europees Hof van Justitie eerst heeft beoordeeld of de wet door de beugel kan. Bovendien wordt er voorgesteld om ook eerst strakke richtlijnen op te stellen over wat de reikwijdte van het voorstel wordt.
Voor dat die twee punten geregeld zijn, kunnen er zo weer een paar jaar om zijn.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Afspraken maken
"Ik ben niet negatief en niet positief, ik ben neutraal", antwoordt Rutte op een vraag van RTL Nieuws of hij akkoord gaat met het voorstel. Rutte wil 'zeker weten' dat de 'hele reikwijdte' van de nieuwe regel blijft gelden, en er geen afzwakkingen komen op juridisch of politiek gebied.
De belangrijkste voorwaarde van Rutte is dat áls het EU-hof instemt met de nieuwe regel, deze met terugwerkende kracht geldt vanaf 1 januari volgend jaar.
Functioneren rechtstaat
"Dat is heel belangrijk omdat deze afspraken gaan over hoe er voor het eerst in de Europese geschiedenis een directe link wordt gelegd tussen uitkering van geld en het functioneren van de rechtsstaat", aldus de Nederlandse premier.
De rechtstaat komt bijvoorbeeld in gevaar als landen de onafhankelijkheid van rechters niet respecteren of de vrijheid van de pers in perken. Dat is het geval in de twee dwarsliggende landen, vandaar het verzet tegen de regel. De twee landen zijn bang dat ze minder of geen EU-geld meer krijgen.
Compromis komt dichterbij
"Niemand zit te wachten op crisis over het corona-noodfonds of een noodbegroting, maar het is wel een principiële zaak", legt Fons Lambie, politiek verslaggever van RTL Nieuws uit. "Dat geldt voor onder meer Nederland, maar ook zeker voor de regeringen in Warschau en Boedapest." Een compromis komt dus dichterbij, constateert Lambie.
Daarbij is niet alleen de top van Europese leiders van belang, maar ook de goedkeuring van het Europees Parlement. Rutte stelt deze ook als voorwaarde, en niet zonder reden, vertelt Lambie. Het Europees Parlement scherpte namelijk het compromis aan dat in de zomer werd bereikt door de Europese regeringsleiders, wat er vervolgens toe leidde dat Polen en Hongarije de begroting blokkeren.