Waarom het nationale vaccinatieschema wekelijks kan veranderen
Er werd reikhalzend uitgekeken naar de vaccinatiestrategie van Nederland. Die moest duidelijk maken wie wanneer aan de beurt is voor een prik, en vooral met welk vaccin. Maar hoe graag we ook garanties willen hebben, het vaccinatieplan kan met de week veranderen. Vijf onzekerheden op een rij.
Begin deze week onthulde minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) dan eindelijk het vaccinatieplan voor Nederland. Daar was sterk behoefte aan na maanden van onduidelijkheid.
Al snel volgde kritiek: de minister zou in zijn brief aan de Tweede Kamer te optimistisch zijn over leveringen en te weinig rekening houden met vertragingen. Dit hoewel de minister in deze brief al aangaf dat het ging om 'verwachte leveringen'.
Het vaccinatieschema moet desondanks 'houvast' bieden, zei De Jonge vandaag. Feit is dat we van sommige vaccins niet weten wanneer ze beschikbaar zijn, en van andere vaccins onduidelijk is of ze überhaupt wel naar ons land komen. En er zijn nog meer onzekerheden in het huidige schema.
Het schema van afgelopen maandag. Kun je de tekst hierboven niet lezen? Klik dan hier.
1. Grote onzekerheid over leveringen
Fabrikanten delen hun verwachte leveringsschema’s met iedereen die daarom vraagt. Maar die kunnen soms binnen een dag alweer zijn ingehaald door de actualiteit.
Wanneer vaccins precies geleverd worden en in welke hoeveelheden, blijft daarom lang onduidelijk. In het geval van farmaceut Pfizer werd pas op de dag dat het vaccin werd goedgekeurd door medicijnwaakhond EMA (21 december) duidelijk dat de eerste levering heel snel zou volgen. Al bleek dat uiteindelijk een kleine, symbolische levering.
Een ander voorbeeld is Oxford/AstraZeneca. Hun vaccin is erg belangrijk voor Nederland, vanwege een grote bestelling van 11,7 miljoen doses. Vandaag werd bekend dat dit vaccin eind deze maand groen licht krijgt van EMA. Mits de makers kunnen aantonen dat het veilig is. En dan is het nog wachten op de levering.
2. Tijd tussen twee prikken
Tot dusver zijn voor alle beschikbare vaccins twee prikken per persoon nodig. Maar in verschillende landen is discussie ontstaan over de tijd tussen die twee prikken. Maak je die langer, dan heeft dat als voordeel dat je sneller meer mensen hun eerste prik kunt geven, die deels al bescherming geeft tegen het ziek worden.
Maar het is de vraag of dit met alle vaccins wel veilig kan. Het kabinet heeft aan de Gezondheidsraad en het OMT gevraagd om hiernaar te kijken. Naar verwachting verschijnt hun advies daarover nog deze maand.
3. Wie bewaart, die heeft wat
De praktijk wijst pas uit hoeveel spuiten uit één vaccinflesje (ampul) gehaald kunnen worden. Het laatste voorbeeld hierbij is het vaccin van Pfizer/BioNTech. Volgens hun voorschrift waren dat vijf spuiten uit een ampul.
Maar de toedieners van het vaccin kwamen erachter dat bij het gebruik van een speciaal soort injectiespuit restjes overbleven van het middel. Iets wat het RIVM spillage noemt.
Wat bleek? Dit restje is voldoende voor een zesde spuit. Wat betekent dat met hetzelfde aantal ampullen tot 20 procent meer mensen gevaccineerd kunnen worden.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
4. Wel of niet bijkopen via Brussel
Nederland heeft op verschillende momenten de kans gekregen om vaccins bij te kopen. Dat heeft twee oorzaken: fabrikanten geven de EU soms de optie om extra vaccins te bestellen, en soms heeft de EU nog vaccins 'over' omdat andere lidstaten niet alle vaccins kopen waarop zij recht hebben via de afgesproken verdeelsleutel.
Dat laatste was onlangs het geval met het vaccin van Moderna. Daarvan had Nederland meer doses kunnen kopen, maar zou voor de levering moeten wachten tot het vierde kwartaal van 2021. Nederland heeft daar wegens die wachttijd vanaf gezien.
Wat het kabinet waarschijnlijk wel doet is meer Pfizer-vaccins afnemen. Vandaag werd bekend dat de EU een deal heeft met farmaceuten Pfizer en BioNTech voor de afname van nog eens 300 miljoen doses - een verdubbeling. Nederland heeft daarbij recht op 3,89 procent - wat neerkomt op 11,67 miljoen doses.
Een deel daarvan zou al voor de zomer geleverd worden. Wat zou betekenen dat bijvoorbeeld een aantal 60-plussers een stuk sneller aan de beurt komen dan in het huidige schema.
5. Sommige vaccins komen nooit
Het kabinet mikt momenteel op zeven vaccins, blijkt uit de Kamerbrief van minister De Jonge. Een daarvan is die van de Duitse farmaceut CureVac, dat nog volop op zoek is naar testpersonen. Een andere fabrikant is Sanofi. Die meldde vorige maand teleurstellende onderzoeksresultaten.
Het is daarmee de vraag hoe deze onderzoeken zich ontwikkelen en of en wanneer deze vaccins überhaupt op de markt komen. De leveringen van CureVac en Sanofi staan respectievelijk vanaf het eerste en derde kwartaal van dit jaar in het schema van De Jonge, maar dat lijkt voorlopig een optimistische inschatting.
Tot slot is ook over de levering van het deels Nederlandse Janssen-vaccin nog veel onzeker. Het zou kunnen dat dit vaccin komende zomer wordt toegelaten op de Europese markt, maar ook daarvoor moeten we eerst wachten op de definitieve onderzoeksresultaten.
