Brussel blijft erbij: gas en kernenergie krijgen groen EU-label

Dat is in het kort de uitkomst van een felle discussie over wat er precies wordt verstaan onder duurzame economische activiteiten. De Europese Commissie heeft hier een systeem voor bedacht, de EU taxonomie genaamd. Zonne- en windenergie krijgen hierin het groene label, bijvoorbeeld.

Dat is van belang voor investeerders. Met investeringen in projecten met het groene label kunnen pensioenfondsen en investeerders hun eigen duurzaamheidsdoelen halen. En het mes snijdt aan twee kanten: dankzij de investeringen in duurzame energieprojecten komt het halen van de klimaatdoelen van de EU weer een stap dichterbij.

Protesten uit alle hoeken

Dit leidt tot grote verontwaardiging bij milieuorganisaties en sommige Europarlementariërs, maar ook de Nederlandse regering wilde dat de Commissie gas en kernenergie als groen bestempelde.

Gevreesd wordt dat een groen label voor gas en kernenergie investeringen in deze sectoren stimuleert, en daarmee het klimaatprobleem alleen maar verder aanwakkert.

Tijdelijk en onder voorwaarden

Toch krijgen gas en kernenergie onder strenge voorwaarden ook het groene label, maakte de Commissie vandaag bekend. De twee energiebronnen zijn simpelweg nodig om de omslag naar duurzame energie te maken. Het groene label zal daarom wel van tijdelijke aard zijn.

Voor gas is het groene label tot 2035 van kracht, voor kernenergie tot 2045. Daarnaast moeten de projecten bijdragen aan de overgang naar een klimaatneutrale economie.

Een nieuwe kerncentrale moet verder aan alle veiligheidseisen voldoen. En een gasproject krijgt pas een groen label als het bijdraagt aan de overstap van kolencentrales naar hernieuwbare energie.

Volgens Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) stellen de voorwaarden weinig voor. Het besluit is volgens hem een harde nederlaag in de strijd tegen klimaatverandering. "De Europese Commissie slaat een diepe deuk in geloofwaardigheid van de EU als klimaatleider", laat hij weten.

Ook zijn collega van de PvdA, Paul Tang is kritisch. De Commissie is volgens hem gezwicht voor politieke druk uit Frankrijk en Oost-Europa, waar vol wordt ingezet op kernenergie en gas.

'Nederland voor schut gezet'

Volgens hem heeft de Commissie Nederland voor schut gezet. Samen met Zweden, Denemarken en Oostenrijk verzocht Nederland de Commissie gisteren nog om gas niet als groen te labelen, maar dat verzoek heeft dus weinig indruk gemaakt. 

"Het kabinet moet nu consistent zijn en van hun stemrecht gebruik maken om dit voorstel van tafel te vegen", aldus Tang. Nederland kan als land nog over het voorstel van de Commissie stemmen in de Raad van de EU, een van de wetgevende machten in de EU.

Wat het kabinet precies vindt van de aanpassing van het plan is voorlopig onduidelijk. Het besluit zal eerst zorgvuldig bestudeerd worden, laat een woordvoerder van minister Rob Jetten (Klimaat en Energie, D66) weten.

Vervolgens wordt de Tweede Kamer geïnformeerd, maar dat zal naar verwachting wel even duren. Veel hangt af van hoe het in de praktijk gaat werken, denken ingewijden.

Stemming in lidstaten en EU-parlement

Het plan moet nog wel worden goedgekeurd door de lidstaten in de Raad van de EU en het Europees Parlement. Ondanks verzet van onder meer Nederland zal het plan vermoedelijk niet sneuvelen.

Om het plan te torpederen moeten minstens 20 lidstaten tegen stemmen. En die moeten samen ook nog eens meer dan 65 procent van de Europese bevolking representeren.

Ook in het het Europees Parlement ligt de lat hoog voor tegenstanders van het plan. Om het weg te stemmen is een meerderheid van minimaal 353 Europarlementariërs nodig.

Wanneer deze stemmingen zijn is nog niet bekend, eerst volgen er minimaal vier maanden waarin het commissievoorstel kan worden bestudeerd. Ook kunnen lidstaten en het Europarlement het voorstel nog aanpassen om uiteindelijk een compromis te sluiten, een proces dat vaak jaren duurt.