Is long covid de nieuwe burn-out? 'Waarschijnlijk tijdelijk fenomeen'
Een op de tien verzuimdagen vorig jaar was gerelateerd aan een corona-infectie. Duizenden mensen hebben zich inmiddels gemeld met longcovidklachten. En op de achtergrond dient het volgende probleem zich aan: wat gebeurt er met de longcovidpatiënten die al twee jaar uit de running zijn?
In totaal had 1 op de 10 verzuimdagen in 2021 met een covid-gerelateerde infectie te maken, blijkt uit data van arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare, die samen werkzaam zijn voor 1 miljoen werknemers en ruim 63.000 werkgevers.
Langer dan 3 maanden klachten
Mensen waren langer ziek, zegt Jurriaan Penders, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare. "De duur is behoorlijk gestegen in twee jaar tijd. Voor 2019 waren mensen gemiddeld 26 dagen ziek, de afgelopen twee jaar was dat 31 dagen." Hij ziet hier het effect in van long covid. "Mensen die er echt heel lang uit zijn en daardoor het gemiddelde omhoog halen."
Dát er veel mensen zijn die lang moeten herstellen van corona is duidelijk, maar dat geldt niet voor de definitie van long covid. "Wat binnen de medische sector als long covid wordt gedefinieerd, daar is discussie over", zegt Penders. "Globaal gaat het om patiënten die langer dan drie maanden covid-klachten hebben. Dat is in ieder geval voor ons het omslagpunt."
Veelgehoorde klachten zijn ernstige vermoeidheid, benauwdheid en concentratieverlies. "Maar er is ook een groot aantal mensen die voor corona al uitdagingen hadden in hun werk, die onvoldoende weerbaarheid en veerkracht hadden om de balans te herstellen na een covid-besmetting", zegt Penders. "Dat is een totaal andere groep die we nu onder dezelfde noemer vangen."
Long covid voorkomen kan op dit moment niet op andere manieren dan het 'gewoon' voorkomen van een coronabesmetting, stelt Penders. "Een deel van de mensen met covid ontwikkelt long covid. We weten nog niet goed wat we moeten doen om dat te voorkomen, als er al omstandigheden zijn waarin dat zou kunnen."
In onderstaande video vertelt zorgwerker Mariska hoe ze door long covid arbeidsongeschikt dreigt te worden:
Hoeveel mensen in Nederland kampen met long covid is lastig te zeggen. Sinds oktober 2020 hebben zich bijna tienduizend mensen gemeld bij C-support, een stichting die mensen met langdurige coronaklachten van steun en advies voorziet. Zij pleiten al langer voor erkenning van de ziekte.
Bij het longcovidmeldpunt van vakbond FNV zijn meer dan 4100 meldingen binnengekomen. Van deze groep dreigen zo'n 900 mensen binnenkort hun baan te verliezen omdat ze bijna twee jaar ziek zijn. "Wij willen dat mensen na twee jaar long covid niet worden afgeschreven en in de WIA belanden", zegt voorzitter Kitty Jong.
Meer keuringsaanvragen WIA
Uit cijfers van Acture, een private versie van het UWV, blijkt dat steeds meer mensen twee jaar of langer ziek zijn. Het aantal keuringsaanvragen voor arbeidsongeschiktheidsuitkering WIA steeg de afgelopen twee jaar met 12 procent, ten opzichte van de coronavrije jaren 2016-2018.
Van die extra aanvragen heeft 4 op de 5 als oorzaak long covid, zegt algemeen directeur Maudie Derks tegen RTL Z. In totaal behandelt Acture jaarlijks zo'n 100.000 dossiers.
"Je ziet het aantal long covid diagnoses toenemen. We verwachten de komende twee jaar zo'n 10 procent meer WIA-aanvragen door long covid dan in de periode 2016-2018 en dat is nog een voorzichtige schatting."
Extra druk op werkgevers
Een werknemer die langer dan twee jaar ziek is, maar in de toekomst wel weer (meer) kan werken, kan een WGA-uitkering aanvragen, een van de twee opties in de WIA. Die wordt de eerste tien jaar door de werkgever betaald. "Het betekent een extra last voor de werkgever in de nasleep van de coronapandemie", zegt Derks. "Daarnaast legt het ook extra druk op het sociale stelsel, omdat deze mensen ook allemaal gekeurd moeten worden."
Acture pleit er daarom voor om de dossiers die als long covid geoormerkt zijn, onder te brengen in het Arbeidsongeschiktheidsfonds, waar wij met zijn allen aan meebetalen. "Dat is een oplossing die we onder andere bij het ministerie van Sociale Zaken willen promoten."
Ze ziet wel een lichtpuntje. "Long covid is waarschijnlijk een tijdelijk fenomeen. Je ziet dat mensen het ontwikkelen tot en met de deltavariant. Bij omikron zien we het vooralsnog bijna niet terug. Dit zou kunnen betekenen dat we de extra WIA-keuringsaanvragen tot november 2023 terug gaan zien."
Bedrijfsarts Penders van Arboned ziet dezelfde ontwikkeling. "In november was min of meer de helft van de werknemers met een coronabesmetting na twee weken weer beter. Nu zien we dat ruim 70 procent na die periode alweer terug aan het werk is." Hij koppelt dat aan het feit dat omikron minder ziekmakend is en mensen er over het algemeen sneller van herstellen.