Woede in Brussel over vertraagde vaccins: 'AstraZeneca moet oplossing vinden'
De leiders van de EU-landen zijn woedend over de vertraging die is ontstaan bij farmaceut AstraZeneca bij de productie van coronavaccins. Vanmiddag is een crisisvergadering ingelast waarbij het bedrijf tekst en uitleg zal moeten geven. Ook Nederland is op z'n zachtst gezegd niet blij.
Als een 'donderslag bij heldere hemel' kwam volgens minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge vrijdag het bericht binnen dat de eerste levering aan de EU van het coronavaccin dat is ontwikkeld door AstraZeneca en de Oxford-Universiteit mogelijk 60 procent lager uitvalt.
Bittere pil
Dit levert zeker voor Nederland een fiks probleem op. "Het vaccin van AstraZeneca en Oxford is voor veel landen een heel fijn vaccin omdat het goedkoop en gemakkelijk te bewaren is", legt politiek verslaggever Marieke van de Zilver uit.
De mededeling dat er veel minder geleverd kan worden, is dan ook voor alle EU-landen een bittere pil. "Maar voor Nederland is het extra lastig. Dat komt omdat de Nederlandse vaccinatiestrategie zwaarder dan die in andere landen leunt op dit vaccin. Daarom wordt nu grote druk uitgeoefend op AstraZeneca."
Twijfels over uitleg farmaceut
Volgens de farmaceut is er weliswaar geen geplande vertraging van de verzending van het vaccin, maar zullen de 'initiële volumes lager zijn dan aanvankelijk verwacht vanwege de lagere opbrengsten op een productielocatie binnen onze Europese toeleveringsketen', zo laat AstraZeneca weten in een korte verklaring aan RTL Z.
Maar inmiddels wordt in Brussel openlijk getwijfeld aan die uitleg. De EU heeft namelijk ruim van tevoren een deal van minstens 300 miljoen doses gesloten met AstraZeneca, dat daarvoor een voorschot van naar verluidt honderden miljoenen euro's ontving.
Dat geld was niet alleen speciaal bedoeld voor de voorproductie van het vaccin, maar zou EU-landen ook voorrang geven bij het leveren. Volgens bronnen van nieuwssite Politico zijn er daarom maar twee opties: of de voorproductie is niet in gang gezet, of de beloofde vaccins zijn doorverkocht aan andere partijen die mogelijk bereid waren meer te betalen.
"Er zijn harde woorden gevallen."
Minder doses naar anderen?
"Wij hebben geïnvesteerd in productiecapaciteit bij AstraZeneca, juist omdat we niet geconfronteerd wilden worden met deze problemen", zei De Jonge vanmiddag. Net als de andere Europese ministers was hij vrijdag 'erg geschrokken' van de aangekondigde vertraging.
Volgens De Jonge wordt daar vandaag over gesproken met de farmaceut. "Er zijn harde woorden gevallen. We willen dat ze dit oplossen", aldus de gezondheidsminister, die geen concrete oplossing kon noemen behalve 'veranderingen in het leveringsschema' van AstraZeneca.
Dat laatste zou mogelijk betekenen dat andere klanten van AstraZeneca, waaronder de VS en het VK, minder doses krijgen.
Commissie eist snelle levering
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, heeft topman Pascal Soriot van AstraZeneca vanochtend in een telefoongesprek nog eens gewezen op de onderlinge afspraken.
"Natuurlijk kunnen productieproblemen ontstaan bij een complex vaccin, maar we verwachten dat het bedrijf oplossingen vindt en alle opties verkent om snel te leveren", zei de woordvoerder van Von der Leyen hierover in een verklaring, waarbij tussen de regels wel duidelijk werd dat de EU-landen ronduit woedend zijn over de gang van zaken.
Van de Zilver: "De EU heeft AstraZeneca nu duidelijk laten weten: we hebben afspraken gemaakt en zorg maar dat je je eraan houdt. Het is de vraag of dat iets gaat helpen, dat horen we waarschijnlijk later deze week."
Sowieso vertraging
Dat het vaccinatietempo in Nederland omlaag zal gaan door de vertraging is wel zeker, al zijn de precieze gevolgen voor het vaccinatieprogramma op dit moment nog ongewis.
Ook het ministerie van Volksgezondheid wil hier vandaag niet op vooruitlopen. Eerder werd duidelijk dat farmaceuten Moderna en Pfizer productieproblemen hebben bij hun vaccin.
De Jonge blijft echter overtuigd dat het gaat lukken om iedereen in Nederland in september te hebben gevaccineerd tegen Covid-19.
Noodzaak vaccineren groeit
Ondertussen groeit de noodzaak om snel te vaccineren in veel landen. Zo verwachten Deense wetenschappers dat het aantal besmettingen als gevolg van de zogenoemde Britse variant van het coronavirus in april kan verviervoudigen in hun land, meldde The Washington Post.
Volgens het Statens Serum Institut, de Deense tegenhanger van het RIVM, stijgt het aantal coronagevallen met die variant met 70 procent per week in Denemarken, ondanks een strikte lockdown.