'Godfather van de garnalenhandel' moet 13 miljoen kartelboete betalen

Dat blijkt uit een gisteren openbaar geworden uitspraak van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. De inmiddels 85-jarige man, die bekend stond als de 'godfather van de garnalenhandel', gaat volgens zijn advocaat waarschijnlijk tegen de uitspraak in cassatie bij de Hoge Raad.

Godfather

Hendrik Nienhuis (1936) was jarenlang bestuurder en grootaandeelhouder van garnalengigant Heiploeg uit het Groningse Zoutkamp. Onder zijn leiding groeide het bedrijf uit tot de grootste handelaar in Noordzeegarnalen van Europa. In 2004 stapte hij op als bestuurder.

Eind 2013 kreeg Heiploeg een boete van 27 miljoen euro van de Europese Commissie, omdat het bedrijf de spil was geweest in illegale prijsafspraken op de Europese garnalenmarkt. Heiploeg kon de miljoenenboete niet betalen, en ging begin 2014 bankroet.

Kwade genius

Heiploeg beleefde na het faillissement een doorstart, maar de schuldeisers van het bedrijf konden fluiten naar hun tegoeden van ruim 100 miljoen euro.

Curatoren Gerard Breuker en Pieter Lettinga stelden ex-topman Nienhuis aansprakelijk voor de schade van de failliete boedel. Volgens hen was hij als 'kwade genius en drijvende kracht' verantwoordelijk geweest voor de illegale prijsafspraken.

13 miljoen

In 2020 oordeelde de rechtbank Noord-Nederland in Groningen dat Nienhuis niet aansprakelijk is voor het volledige tekort in de failliete boedel, maar dat hij wegens onbehoorlijk bestuur wel aansprakelijk is voor een deel van de schade van de boete. De ex-topman moest ruim 13 miljoen euro aan de curatoren betalen.

Maar destijds liet Nienhuis' advocaat Peter Hoekstra tegen RTL Z weten dat zijn cliënt in hoger beroep zou gaan. Tot aan de uitspraak in die zaak konden de curatoren de miljoenen niet innen.

Hoger beroep verloren

Uit de gisteren openbaar geworden uitspraak van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden blijkt dat Nienhuis dit hoger beroep vorige week heeft verloren. Omdat het hof de uitspraak van de rechtbank uit 2020 grotendeels bekrachtigde, moet de ex-topman van Heiploeg inderdaad de 13 miljoen euro betalen.

Tijdens het hoger beroep claimden de curatoren overigens het volledige bedrag van de boete van 27 miljoen euro, min het bedrag waarvoor acht andere bestuurders en commissarissen inmiddels hebben geschikt. Daarmee kwam de claim om ruim 20 miljoen euro.

"Volgens ons creëerde Nienhuis het klimaat voor de prijsafspraken, en is hij daarmee ook verantwoordelijk voor de periode na zijn vertrek als bestuurder", aldus curator Lettinga. Die eis werd door het hof echter afgewezen.

Vervolgschade

Ten slotte wilden de curatoren dat Nienhuis zou opdraaien voor andere schade, die de boete heeft veroorzaakt. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om kosten voor juridische bijstand na het opleggen van de boete, compliance-trainingen en audits van KPMG.

Volgens het hof is Nienhuis inderdaad ook aansprakelijk voor die laatste schade. De precieze omvang daarvan kan nog in een vervolgprocedure worden vastgesteld.

Hoge Raad

Nienhuis' advocaat Hoekstra laat weten dat zijn cliënt zeer waarschijnlijk in cassatie bij de Hoge Raad zal gaan. "Ons grootste bezwaar tegen deze uitspraak is dat het hof heel kort door de bocht is gegaan, en belangrijke rechtsvragen niet eens heeft beantwoord. Daarmee komt deze uitspraak in aanmerking voor cassatie. De precieze punten moeten we nog op papier zetten."

Curator Lettinga zegt blij te zijn met de overwinning, en niet verrast te zijn bij een mogelijke cassatie. "Wij vinden dat het hof het juist heeft gezien. Bij een cassatie zijn de mogelijkheden beperkt. Daarbij zal het namelijk niet gaan over de feitelijke aansprakelijkheid, maar alleen over de vraag of het recht op de juiste wijze is toegepast."

Ook wijst Lettinga erop dat het hof heeft geoordeeld dat de miljoenen na deze uitspraak kunnen worden geïnd, dus dat daarvoor niet op een oordeel van de Hoge Raad hoeft te worden gewacht.