Een energierekening van 12 kantjes? Dit is waar je allemaal voor betaalt

We leggen het je uit aan de hand van de situatie van een fictief voorbeeldgezin, Lucas en Sterre met hun dochtertje Malou. Ze wonen in een appartement in Utrecht en zijn doordeweeks overdag meestal weg. 

Op jaarbasis verbruiken ze 2465 Kwh aan elektriciteit en 1172 kubieke meter gas. Ze gaan milieubewuster leven en schroeven hun verbruik terug naar 1750 kWh en 1045 m³ gas. Maar op jaarbasis scheelt deze stap hun slechts 32 euro in de maand. Ze betalen nu 1353 euro per jaar aan gas en licht.

Dat het financiële voordeel tegenvalt, komt doordat een groot deel van hun energierekening uit vaste kosten bestaat. Zo rekenen netbeheerders gemiddeld 410 euro voor het netbeheer en dan heb je nog geen kilowattuur stroom of kubieke meter aan gas verbruikt.

Netwerkbeheerders

Nederland telt zeven netbeheerders: Enexis, Liander, Stedin, Westland Infra, Coteq Netbeheer, Enduris en Rendo Netwerken. Netbeheerders zijn verantwoordelijk voor het energienetwerk en de gas en elektriciteitsaansluitingen.

Je kunt geen keuze maken voor een netbeheerder, welke je hebt hangt af van je woonplaats.

Splitsing

De levering en het transport van stroom en gas in Nederland is wettelijk gesplitst, je kunt dus geen gas of licht bij de netbeheerder afnemen. Dat kan wel bij een energieleverancier zoals Essent, Oxxio, Qurrent, Greenchoice of Nuon. 

Sinds de liberalisering van de energiemarkt is het aantal energieleveranciers verviervoudigd. Bijna 50 bedrijven bieden gas en stroom aan.

De prijzen die de netbeheerders mogen rekenen, worden bepaald door toezichthouder ACM. De netbeheerder dient een voorstel in, jaarlijks neemt de ACM per netbeheerder een tarievenbesluit.

De netbeheerskosten bij elektriciteit lopen uiteen van 225 euro (Stedin) tot 260 euro (Westland) voor elektriciteit en bij gas gaat het gemiddeld om 170 euro.    

Energiebelasting

Ook heft de overheid over iedere kWh die je aan stroom verbruikt of kubieke meter die je aan gas verbruikt energiebelasting. De overheid wil mensen zo stimuleren om bewust om te gaan met energie. De energiebelasting op gas is per 1 januari 2019 verhoogd.

Daarnaast betalen we sinds 2013 een ODE-heffing. ODE staat voor Opslag Duurzame Energie. De heffing van ODE wordt berekend per kWh elektriciteit en m³ gas en je betaalt ook als je groene stroom afneemt. 

Een gemiddeld gezin betaalt per jaar ongeveer 160 euro aan ODE-heffingen. In het geval van Lucas en Sterre ging het om 108 euro. Nadat ze milieubewuster en zuiniger gingen leven daalde dit naar 88 euro.

Leveringskosten

Dan betaal je ook nog leveringskosten aan je energieleverancier voor het leveren van stroom en gas. Het gaat om een vast bedrag en een variabel deel.

Het is als je een energiecontract afsluit erg belangrijk om naar deze vaste kosten (vastrecht) te kijken. Sommige energieleveranciers stunten met lage kilowattuur-prijzen, maar rekenen veel voor de vaste leveringskosten. Consumenten kunnen hier echter ook hun slag mee slaan.

Keuzes

Een consument die erg weinig verbruikt moet dan kiezen voor een leverancier waar de vaste leveringskosten laag zijn en waarschijnlijk de kWh en gasprijs per kubieke meter prijs hoger. Een consument die juist erg veel verbruik heeft zoekt naar het omgekeerde.

 

 

Klein deel beïnvloeden

Lucas en Sterre betaalden bijvoorbeeld eerst 794 euro aan hun energieleverancier. Toen ze minder gingen verbruiken bleef die 135 euro hetzelfde. Alleen het bedrag voor de daadwerkelijk verbruikte stroom en gas daalde. Ze hadden dus op nog niet de helft van hun jaarrekening invloed door hun gedrag.

Je kunt slechts een heel klein deel van je energierekening beïnvloeden, door je gebruik terug te schroeven, constateert ook de Consumentenbond.

"Wees dan ook voorzichtig als er iemand je een lagere kWh-prijs aanbiedt. De vaste kosten veranderen vaak niet. Bovendien zijn er energieleveranciers waar de leveringskosten per m³ of kWh laag zijn, maar de vastrechtkosten hoog. Daar kunnen ze mee goochelen", zegt Joyce Donat van de Consumentenbond.

Vergelijkingssites

Handmatig kunnen consumenten eigenlijk niet uitrekenen hoeveel ze onder aan de streep moeten betalen. "Er zijn niet voor niets zoveel vergelijkingssites. Er zit een enorm rekenwerk achter. Maar generiek gezien is overstappen altijd de moeite, omdat je dan vaak een bonus krijgt." 

Weinig overstappers

Volgens de Consumentenbond stapt jaarlijks slecht 18 procent van de Nederlanders over van energieleverancier.

Donat: "Veel mensen hebben koudwatervrees, die zijn bang dat het ingewikkeld is. Maar consumenten die overgestapt zijn, zijn vaak (89 procent) heel tevreden over de manier hoe het gegaan is. Je komt niet zonder gas of licht te zitten, energieleveranciers regelen de overstap onderling." 

Limburgers betalen meer dan Groningers

Wil je wel een poging doen om zelf alles uit te rekenen? Dat is lastig want een consument die zijn eigen jaarrekening uitpluist, krijgt niet altijd alles te zien.

"Bij de ene energieleverancier gaat het om een rekening van 12 pagina's, bij de ander om de helft. Zo wordt de regiotoeslag niet altijd genoemd als losse kostenpost, het wordt soms ook verrekend in de prijs of niet gerekend," zegt Donat. 

Bij de regiotoeslag gaat het om kosten voor het transport van de energie. Nederland is opgedeeld in negen gasregio's. Des te dichter bij Slochteren, des te kleiner de transportafstand. Groningers betalen dus minder toeslag per kWh dan Limburgers. 

Gasunie Transport Services (GTS) is eigenaar en beheerder van het landelijk gastransportnet in Nederland. GTS berekent de kosten vanaf de gasbron naar het regionale net. Regiotoeslag mag volgens de ACM niet apart in rekening worden gebracht. Het mag wel onderdeel zijn van het leveringstarief.

Overigens verdwijnen per januari 2020 door een Europees besluit de regiotoeslagen. 

Zoek het op

De cijfers vliegen je in het nieuws om de oren, maar wat betekenen ze voor jou? De onderzoeksredactie van RTL Nieuws vertaalt de meest interessante data naar interactieve tools, graphics en kaarten. Zo kun jij jouw eigen situatie of buurt bekijken.

Bekijk alle artikelen op de overzichtspagina van Zoek het op of druk op 'Volgen' om automatisch op de hoogte te worden gehouden van nieuwe artikelen.