Spaargeld levert nauwelijks iets op, maar cash thuis bewaren kost ook geld

Door het nieuws over eventuele negatieve spaarrente, klinkt het steeds aanlokkelijker om je geld van de bank te halen. Want betalen om te sparen, dat wil niemand. Maar het rendement op geld in huis is al negatief, meldt minister Wopke Hoekstra (Financiën) in antwoord op Kamervragen.

Wie zijn geld van de bank haalt neemt risico's, die volgens Hoekstra niet opwegen tegen het ontlopen van een eventuele negatieve spaarrente. Denk aan kosten voor opslag, verzekering en beveiliging. 

Oftewel, spaargeld in huis houden kost ook geld volgens de minister. Is dat echt zo? Dat hangt er vanaf hoeveel geld je in je oude sok stopt en hoeveel risico je durft te nemen.

Scenario 1: een beetje cash in huis

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) adviseert om altijd een klein beetje cash in huis te hebben. Zo'n 50 euro, voor het geval er bijvoorbeeld een pinstoring is. "Dan kun je toch je benzine en eten betalen", zegt woordvoerder Karin Radstaak. "Dat zou niets mogen kosten."

Wie 'een beetje' contant geld in huis heeft, hoeft daar inderdaad niet voor te betalen. Je hoeft het niet eens op te geven aan de Belastingdienst: er geldt een vrijstelling van 534 euro voor contant geld, of 1.068 euro als je een fiscaal partner hebt. Als je meer cash hebt, moet je dat opgeven. Ook cadeaukaarten en tegoedbonnen worden als contant geld gezien.

Verzekering voor een beetje cash

Verder ben je vaak al verzekerd voor diefstal of brand. Als jij je contant geld thuis bewaart, valt dit onder je inboedelverzekering. In de polisvoorwaarden staat vaak een maximale vergoeding voor verlies van contant geld.

Die verschilt wel sterk per inboedelverzekeraar, blijkt uit een onderzoek van het het Inboedelverzekering Informatie Centrum (2019). Een derde van de onderzochte verzekeraars vergoedt maximaal 1.250 euro bij schade of diefstal. AON, De Goudse, Ohra en United Insurance bieden de hoogste vergoedingen. Zij keren een bedrag van maximaal 1.500 euro uit. De verzekeraars die het laagste bedrag vergoeden keren maximaal 250 euro per gebeurtenis uit. 

Kleine lettertjes

Let wel op, want iedere verzekeraar heeft een eigen definitie van 'contant geld'. Meestal vallen waardepapieren als aandelen en obligaties daar ook onder. Dat klinkt logisch. Minder logisch: soms vallen ook paspoorten, identiteitsbewijzen en waardebonnen in deze categorie. Je moet de totale waarde van dit soort documenten dus nog aftrekken van het bedrag in munt- of briefgeld.

Conclusie: een beetje cash in huis voor een noodsituatie, kost niks extra.

Maar Hoekstra heeft het over 'grote hoeveelheden'. Hoeveel een 'grote hoeveelheid' is, verschilt per persoon. Daarom bespreken in het tweede scenario de buffer.

Scenario 2: de minimale buffer

Het Nibud adviseert huishoudens om een minimaal bedrag te sparen als buffer. "Niet om rijk van te worden, maar voor onverwachte uitgaven", legt woordvoerder Radstaak uit. "Denk aan een kapotte auto of wasmachine. We adviseren niet te sparen voor de rente, maar om niet in de problemen te komen."

Een alleenstaande zou minstens 3500 euro achter de hand moeten hebben, een echtpaar met twee kinderen zo'n 5000 euro. Wat kost het om zo'n bedrag cash in huis te hebben?

Geld verliezen door inflatie

Of je geld op de bank staat of onder je matras: in feite kost sparen je nú al geld. Je moet namelijk ook rekening houden met de inflatie, want die zorgt ervoor dat spullen, zoals een halfje bruin bij de bakker of supermarkt, en diensten, zoals de kapper, duurder worden.

De inflatie in Nederland was in augustus 3,1 procent. Bij de huidige spaarrente van ongeveer 0 betekent dat dat je in feite 3,1 procent verliest op je spaarrekening. Ditzelfde geldt voor cash, in dat geval is er nauwelijks verschil.

Wat kost opslag?

Je buffer in een oude sok of onder je matras verbergen is gratis, maar wel onveilig. Bij een brand, waterschade of inbraak heb je kans dat jouw spaargeld volledig verloren raakt. Terwijl je in zo'n vervelend scenario juist een buffer nodig hebt.

En dan is er nog het risico dat je eigen geheugen je in de steek laat. Wat als je je geld zo goed verstopt hebt, dat je niet meer weet waar? Er bestaan genoeg horrorscenario's. Denk bijvoorbeeld aan deze Israëlische vrouw, die het oude matras van haar moeder bij het grofvuil zetten, inclusief een miljoen dollar aan spaargeld.

Kluis tegen brand en inbraak

Een inbraak- en brandwerende kluis is een oplossing. Maar ook hier is diefstal nooit helemaal te voorkomen. Lees bijvoorbeeld dit verhaal over de diefstal van een kluis van 350 kilo. Volgens het Nationaal Centrum voor Preventie dienen kluizen lichter dan 1000 kilo goed verankerd om diefstal te voorkomen.

En hoe stevig hij ook is: elke kluis valt te kraken. Al duurt het bij de een langer dan bij de andere. Meestal geldt: hoe goedkoper, hoe makkelijker te openen. Kluizen hebben een zogenaamde 'indicatie waardeberging'. Die indicatie geeft aan hoeveel weerstand de kluis biedt tegen aanvallen van buitenaf. Hoe hoger het aangegeven geldbedrag, hoe beter bestand tegen inbraak en brand.

De indicaties lopen voor particulieren van nul tot 100.000 euro. Kluizen met de laagste waarde, kosten een paar honderd euro. Wil je een bedrag van 2500 tot 5000 euro veilig opbergen? Dan kun je een geschikte kluis vinden vanaf ongeveer 300 euro. 

Verzekering

Zoals hierboven uitgelegd, dekt je verzekering meestal een bedrag van 1250 tot 1500 euro. Wil je dus meer geld in huis bewaren, dan ben je daar niet voor verzekerd.

Barbara van der Rest, woordvoerder Verbond van Verzekeraars: "Als ondernemer kun je je bijverzekeren voor cash, maar niet als particulier. Verzekeraars bieden dit niet aan, want zij vinden het veel te ingewikkeld. Een particulier moet dan bewijzen hoeveel cash hij in huis had."

Een kluis huren: vanaf 44 euro per jaar

Een oplossing is een kluis huren in plaats van kopen. Zo'n is kluis goed beveiligd en vaak ook verzekerd. Een nadeel is dat je niet op elk moment bij je geld kunt, je bent afhankelijk van de openingstijden van de bank of kluisverhuurder.

Wat kost dat? De minimumprijs voor een kleine huurkluis loopt flink uiteen, van 50 tot 150 euro per jaar. Ook de verzekerde waarde varieert. Zo is de inhoud van je kluis bij ING verzekerd tot 25.000 euro, maar bij Rabobank tot 45.000 euro. Voorwaarde is wel dat je kunt bewijzen welk bedrag in de kluis lag.

Belasting

Ook als je geld onder je matras of in een kluis ligt, moet je het bedrag opgeven bij de Belastingdienst. Het verzwijgen van vermogen is namelijk strafbaar. Natuurlijk kan de Belastingdienst niet controleren hoeveel briefgeld jij in huis hebt, maar het valt de inspecteur natuurlijk wel op als er een groot verschil is in vermogen tussen twee jaren.

Zoals gezegd geldt er een vrijstelling van 534 euro voor contant geld, of 1.068 euro als je een fiscaal partner hebt. Als je meer cash hebt, moet je dat opgeven. Voor contant geld gelden dezelfde Belastingregels als voor spaargeld dat op de bank staat. Fiscaal gezien kost cash dus evenveel als geld op de bank.

Ooit moet je terug naar de bank

Hoe meer cash je in huis hebt, hoe hoger de kosten. Denk niet alleen aan de kosten van een duurdere kluis. Op den duur wil je waarschijnlijk iets doen met je spaargeld, zoals een auto of een huis kopen. En dan moet je toch weer terug naar de bank.

Ten eerste is een huis kopen met cash namelijk verboden. Heb je jouw spaargeld thuis liggen? Dan moet je het dus eerst op de bank storten.

Geld storten kost geld

En het verbod op cashbetalingen geldt niet alleen voor huizen. Op dit moment zijn alle cashbetalingen van 10.000 euro of meer verboden. En dat bedrag zal dalen: Nederland verbiedt per 2021 cashbetalingen vanaf 3.000 euro. Dat moet witwassen tegengaan.

Wat geld storten kost, hangt af van je bank. Bij Rabobank kost het 1,50 euro per storting en kun je zoveel storten als je wilt. Bij ING zijn de eerste 4, 6 of 12 stortingen per kalenderjaar gratis, afhankelijk van je pakket. Je mag maximaal 30.000 euro per keer storten en iedere extra storting in hetzelfde kalenderjaar kost 6 euro. Bij ABN AMRO betaal je voor bedragen boven de 50 euro 0,5 procent over het gestorte bedrag.

Conclusie

De uitspraak 'het effectieve rendement op contant geld is negatief', is waar. Ook al beveilig je je geld niet, je hebt te maken met inflatie. En door inflatie is op dit moment de rente op spaargeld negatief. Of dit nou op de bank staat of op je spaarrekening.

Wie zijn cash veilig bewaart, betaalt ook nog eens voor een kluis. Hoe meer cash, hoe meer risico je loopt en hoe meer je moet betalen om het relatief veilig te bewaren. En als je ooit nog iets duurs wilt kopen met je spaargeld, betaal je weer om het op een rekening te storten.