Thuiswerken is een blijvertje, ook als er een vaccin is
Ook als we straks weer allemaal naar kantoor mogen, zal een deel van ons thuis blijven werken. Dat geldt ook voor werknemers die dat voor de coronacrisis niet mochten, omdat hun baas koudwatervrees had. Sceptische bedrijven zijn namelijk een stuk positiever geworden nu ze gezien hebben dat we toch werk gedaan krijgen vanaf de keukentafel.
Voor de crisis werkte gemiddeld 16 procent van de medewerkers één of meer dagen vanuit huis. Tijdens de crisis bedraagt dit 58 procent, aldus onderzoek van adviesbureau Bruis onder bedrijven uit breed uiteenlopende branches.
De visie op thuiswerken is tijdens de coronacrisis bij 23 procent van de onderzochte organisaties positiever geworden. Maar liefst 73 procent van de organisaties waar voor de crisis niet of slechts in beperkte mate vanuit huis werd gewerkt, staan intussen positiever ten opzichte van thuiswerken.
Het lijkt erop dat de scepsis overwonnen is. Van de respondenten verwacht 49 procent een toename van het aantal medewerkers dat vanuit huis werkt. Ongeveer een derde ziet dit niet veranderen met de situatie van voor de crisis.
Vertrouwen essentieel
De onderzoeksgroep (honderd reacties) was te klein om harde conclusies uit te trekken. Maar bedrijven die voorheen tegen waren, zijn nu de positieve kanten gaan zien, merkt ook hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen.
"Thuiswerken vraagt om een hoge mate van vertrouwen. Sceptische werkgevers of leidinggevenden, moesten nu wel. Ze hadden geen keuze. En ze hebben gezien dat er ook thuis werk uit onze handen komt. Sterker nog, bij onderzoeken blijkt altijd dat thuiswerkers productiever zijn."
De hoogleraar verwacht dat er na de coronacrisis iets van dat vertrouwen blijft hangen. "We zullen niet elke dag thuis gaan werken. Maar wel vaker dan voor de crisis. Mensen zijn ook kritischer. Is het echt nodig om elke week in Utrecht voor die vergadering samen te komen? Misschien kan het eens per maand."
Controlezucht
Bovendien is de techniek geen obstakel meer, nu veel bedrijven hun systemen geschikt hebben gemaakt voor toegang vanaf huis. En het is beter voor het klimaat, benadrukt de hoogleraar. Alleen controlezucht staat het wegblijven van files in de weg, meent hij.
Volgens het onderzoek van Bruis ervaren met name kleine bedrijven onder de vijfhonderd medewerkers het gebrek aan controle als nadeel. 32 procent van de ondervraagden noemt dit, terwijl bij de grote organisaties niemand het noemt.
Wilthagen: "Het ligt aan je leiderschapsstijl. Sommige managers willen hun werknemers zien, ook om aan hun eigen bazen te laten zien dat ze een waardevolle functie hebben."
Hij geeft daarbij een voorbeeld. "Als je teamleider bent van twintig mensen en je loopt over de werkvloer en ziet niemand zitten, dan geeft dat bij die mensen een ongemakkelijk gevoel. Misschien vragen hun chefs zich wel af wat ze eigenlijk doen", aldus de hoogleraar.
Afspraken over output
Thuisblijvers, die gaan overdag naar de supermarkt en liggen uren in de zon, denken sommige leidinggevenden nog.
Wilthagen weet hoe dat vertrouwen te herwinnen. "Als je zo'n chef hebt, kun je misschien goede afspraken met hem of haar maken. Op welke momenten ben je wel op kantoor, hoe ben je thuis bereikbaar? En maak concrete afspraken over je output, bijvoorbeeld hoeveel rapportages in de week je oplevert."
Thuiswerken heeft één groot nadeel. Hoewel er meerdere programma's voor videobellen zijn, komt bij geen enkel programma onze lichaamstaal goed over. En communicatie is nu eenmaal voor het grootste deel non-verbaal.
Wilthagen: "Als ik een verhaal vertel, kijk ik naar de mimiek van mijn gesprekspartner hoe die reageert. Ziet die mijn voorstel wel zitten? Zo nee, dan breek ik mijn verhaal af. Nu we dat niet zien, sturen we toch een voorstel van duizend woorden in. Je ziet bij videobellen de emoties niet snel."
Bijpraten
Hij verwacht dat mensen daarom nog altijd een deel van de tijd naar hun werk afreizen. "In het begin helemaal, we missen onze collega's. Er is veel bij te praten, net als na een lange vakantie. Daarna zal dit dalen. Maar op sommige dagen zullen we toch heen en weer reizen."
En als je baas toch eist dat je dagelijks komt? Het recht op thuiswerken is namelijk niet bij wet geregeld. Wilthagen: "De mogelijkheid van thuiswerken is geïntegreerd in de wet flexibel werken, die in 2016 is ingevoerd. Thuiswerk is echter geen recht, al had ik graag gezien dat dat er wel ingekomen was. Een werkgever hoeft dus geen zwaarwegende reden te hebben om je verzoek af te wijzen."
Volgens het onderzoek van Bruis werken bedrijven, ook die sceptisch waren, wel vaker aan een thuiswerkbeleid voor de toekomst.
Wilthagen is voorstander van het opstellen van dergelijke regels en afspraken. "Alleen al vanwege de arbowet. Je moet de zaken goed regelen. Zorg bijvoorbeeld voor dubbele schermen en goede stoelen. Vanaf een keukenstoel kun je eigenlijk niet langdurig werken zonder rugklachten te krijgen."