Zoveel geld kost het vrouwen om ongesteld te zijn

Bijna zesduizend euro in haar leven. Zoveel besteedt een vrouw volgens eerder onderzoek van OnePoll aan menstruatieproducten.

De onderzoekers gaan er vanuit dat vrouwen ongeveer veertig jaar lang met de maandelijkse perikelen te maken krijgen. Vanaf een jaar of 12 tot 52 jaar, wanneer ze in de overgang komen.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van een producent van herbruikbare menstruatiecups en dus mogelijk niet helemaal betrouwbaar. Maar duidelijk is wel dat de menstruatie voor een flinke kostenpost zorgt - die lang niet iedere vrouw kan betalen.

Toiletpapier als vervanging

In 2019 deed het feministisch platform De Bovengrondse ook onderzoek naar menstruatiearmoede in Nederland. Er werd onder meer gesproken met organisaties die werken met mensen die niet of moeilijk kunnen rondkomen, zoals de Voedselbank.

Die instantie gaat er vanuit dat alle vrouwelijke klanten moeite hebben om maandverband en tampons te betalen. Als vervanging gebruiken ze onder meer wc-papier en lappen stof, zo bleek uit het onderzoek.

Uitgaand van een gemiddelde cyclus van vijf dagen, een gebruik van maximaal vijf producten per dag en van de allergoedkoopste producten, dan komen we uit op ongeveer 0,77 euro (tampons) tot 1,32 euro (maandverband) per maand, aldus de onderzoekers in een theoretische berekening.

Andere benodigdheden, zoals pijnstillers of nieuw ondergoed omdat er bloedvlekken in het oude zitten, zijn niet meegenomen. Ook is niet gekeken naar gemiste inkomsten door ziekmeldingen bij onder meer zzp'ers, uitzendkrachten of mensen in loondienst.

Gemiddeld 7,90 euro

"In de praktijk kwamen wij weinig mensen tegen die het redden met zo'n laag bedrag. In onze online vragenlijst werd door 56 vrouwen het bedrag ingevuld dat zij maandelijks aan hun menstruatie besteden, variërend van 85 cent tot 25 euro, met een gemiddelde van 7,90 euro," zo zeggen de onderzoekers.

Natuurlijk ligt het eraan hoe lang iemand menstrueert en hoe zwaar. Maar voor minima met een weekbudget van 50 euro voor boodschappen, is bijna 8 euro veel, zo constateren de onderzoekers van De Bovengrondse.

"Voor een minimagezin met dochters die ook menstrueren, wordt het nog moeilijker om te voorzien in bijvoorbeeld maandverband. Een aantal vrouwen gaf aan dat zij de school vragen om menstruatieproducten, om in de behoefte van hun dochters te voorzien."

50 euro per jaar

Libresse, een van de bekendste maandverbandmerken, komt gevraagd naar een berekening uit op nog geen 4 euro per maand. "Wij gaan ongeveer uit van 1,5 pakje maandverband per maand. Met de reguliere adviesprijs van 2,59 euro kom je per maand dus ongeveer uit op 3,89 euro. Een vrouw is ongeveer 13 periodes per jaar ongesteld, dus dan zit je op 50 euro", zegt een woordvoerder van Essity Nederland, waar Libresse onder valt, tegen RTL Z.

Dit kan natuurlijk wat hoger of lager uitvallen door heviger menstruatie waarbij je meer gebruikt, maar er zijn ook vrouwen die bijna niet ongesteld worden en geen maandverband gebruiken, aldus de woordvoerder.

Always, de andere grote bekende aanbieder van maandverband, reageert niet op vragen.

Menstruatiecups

Er zijn ook andere artikelen op de markt, zoals menstruatiecups. Dat is een siliconen herbruikbaar cupje, dat je net als een tampon inbrengt in je vagina. Het is afwasbaar en volgens de aanbieders kun je met één cup vijf tot tien jaar doen. De kosten zijn - afhankelijk van het merk - 20 tot 50 euro.

Ook bieden steeds meer bedrijven menstruatieondergoed aan. Er zijn varianten die je (beperkt) kunt hergebruiken en wegwerpvarianten. De prijs: ongeveer 20 euro per onderbroek.

Ziek

Wie als zelfstandige werkt, of niet al haar ziektedagen betaald krijgt, is nog eens extra geld kwijt als ze zich vanwege haar menstruatie ziek meldt. Exacte cijfers over het aantal ziekmeldingen in de rode periode hebben werkgevers en Arbodiensten echter niet, waardoor het lastig wordt om daar een bedrag aan te koppelen. 

Volgens onderzoek van voorlichtingsinstituut Men-struatie meldt 59 procent van de vrouwen zich wel eens ziek tijdens haar menstruatie. 44 procent werkt gewoon door en 23 procent zou liever thuisblijven, maar durft zich niet ziek te melden.

Minder geconcentreerd

Uit grootschalig Nederlands onderzoek onder ruim 32.000 Nederlandse vrouwen blijkt dat vrouwen jaarlijks gemiddeld negen dagen aan geconcentreerde werktijd verliezen. 14 procent van de ondervraagden gaf aan zich weleens ziek te hebben gemeld wegens menstruatieklachten, maar liefst drie op de vier vrouwen zegt last te hebben van premenstrueel syndroom.

Tegelijkertijd durft slechts twintig procent er openlijk voor uit te komen wat er écht aan het verzuim ten grondslag ligt.

Menstruatieverlof

In sommige landen hebben vrouwen recht op menstruatieverlof. Japan kent dat verlof zelfs sinds 1947 al. De regering wilde zo menstruerende vrouwen beschermen tegen slechte arbeidsomstandigheden en ondermaatse sanitaire voorzieningen.

Niet veel later voerde de Zuid-Koreaanse regering eenzelfde regeling in. Ook in India en China gaan steeds meer bedrijven en regio's overstag. En in Zambia mogen vrouwen als ze pijn hebben ééns in de maand een dag vrij nemen, zo staat in de nationale arbeidswet.

In Europa is het in geen enkel land al zo ver. In Spanje is er wel een wetsvoorstel, maar dit moet nog langs het parlement en de senaat. De verwachting is wel dat het voorstel nog deze regeerperiode (voor 2024) rondkomt. In Nederland is het geen onderwerp van gesprek in de verkiezingsprogramma's van de diverse landelijke politieke partijen. 

Gratis tampons

Wel wordt in diverse gemeenteraden gesproken over gratis menstruatieproducten. Inmiddels komen ook diverse steden over de brug. Zo biedt Den Haag sinds 2021 gratis producten aan in een aantal openbare toiletten. De fracties van GroenLinks en de Haagse Stadspartij hadden hierom gevraagd na aanleiding van de ontwikkelingen in Schotland. 

Rotterdam

En Rotterdamse meisjes van wie de ouders een laag inkomen hebben, kunnen sinds juli 2021 bij de HEMA op initiatief van de lokale PvdA maandverband, tampons en inlegkruisjes kopen met geld van de gemeente. Dat kunnen ze doen met het Jeugdtegoed op de Rotterdampas.