Kiev of Kyiv? Dit is waarom we het zo schrijven
Geen Kiev maar Kyiv en Charkov wordt voortaan als Charkiv geschreven. De redactie van de Volkskrant kiest er net als buitenlandse media voor om de Oekraïense benaming van steden te gebruiken in plaats van de Russische spelling te volgen. Waarom schrijven we het eigenlijk niet allemaal zo?
In veel landen, waaronder in Nederland, worden Oekraïense steden geschreven met de Russische spelling. Zo schrijven wij de hoofdstad als 'Kiev' en spellen de Oekraïners het zelf als Kyiv. Verschillende buitenlandse media als BBC en The New York Times, maar ook ons ministerie van Buitenlandse Zaken, zijn overgegaan op de Oekraïense benaming voor steden in berichtgeving over de oorlog. Nu gaat ook de Volkskrant daarin mee.
Dat betekent dat onder andere de steden Kiev, Lvov en Charkov nu op zijn Oekraïens geschreven worden als Kyiv, Lviv en Charkiv. Door de Oekraïense benamingen te gebruiken, laten media weten dat ze Oekraïne steunen en het zien als een onafhankelijk en vrij land.
Revolutionair
Volgens Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke van Dale, is het niet gek dat we nog de Russische namen voor Oekraïense steden gebruiken. "Kiev is lang de hoofdstad geweest van de Sovjet Unie." Dat we nu de namen spellen zoals Oekraïne dat zelf ook doet, is vooral symbolisch, denkt hij. "Maar als deze situatie lang aanhoudt, kan het ook blijven", zegt hij tegen EditieNL.
Toch kan hij niet met zekerheid zeggen dat we deze Oekraïense benamingen blijven gebruiken. "Stalingrad en Leningrad gebruiken we nu bijvoorbeeld ook niet meer. Het is iets revolutionairs." Ook hebben we veel Nederlandse benamingen voor steden. Zo schrijven we niet Paris, maar Parijs, en geen Berlin, maar Berlijn. "Dat zijn we zo gewend."
Namen die we anders zijn gaan schrijven
Het in gebruik nemen van andere landen- of stedennamen gebeurde in het verleden vaker. Birma is in Nederland inmiddels Myanmar. Macedonië heet sinds 2019 Noord-Macedonië en Wit-Rusland wordt inmiddels Belarus genoemd.
Een andere opmerkelijke taalkwestie is dat velen nog 'De Oekraïne' zeggen in plaats van Oekraïne. "Dat is een generatiedingetje denk ik. In de tijd van de Sovjet-Unie leerden we bij aardrijkskunde over De Oekraine", vertelt Den Boon. Sinds het is afgesplitst van de Sovjet Unie wordt het land zonder 'de' benoemd om de autonomie te benadrukken.
Taal en oorlog
Volgens taalkundige Ewoud Sanders is taal erg belangrijk bij oorlog. "Een oorlog uit zich ook in taal. Zo doen de Russen ontzettend hun best om hun aanval mooier te laten klinken dan die is." In Rusland geldt bijvoorbeeld een verbod op de woorden oorlog en invasie. "Het is een grote goochelshow om dingen te verbloemen", zegt Sanders tegen EditieNL.
Vredesmissie
In dat geval wordt taal ingezet om de publieke opinie te beïnvloeden. "Poetin noemt de aanval bijvoorbeeld een vredesmissie. Dat is een aperte leugen en een belediging van de taal."
Het misleiden met taal komt in veel oorlogen terug, merkt Sanders op. "Wij deden het ook in Nederlands-Indië. We gingen daar zogenaamd op een vredesmissie, maar intussen weten we wel beter."
Schrijfwijze Kiev/Kyiv RTL Nieuws:
Bij RTL houden we voorlopig de oorspronkelijke Nederlandse spelling van plaatsnamen aan. De naam Kiev werd al gebruikt voor de vorming van de Soviet-Unie, en daarmee is het wat ons betreft de meest neutrale en meest Nederlandse naam voor de stad.