Te veel lawaai bij miljoenen huizen, gezondheid staat op het spel
Ruim een derde van de huizen in Nederland staat op een te lawaaiige plek, volgens nieuwe normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dat blijkt uit een analyse van de onderzoeksredactie van RTL Nieuws.
Langsrazende auto’s, een voorbijdenderende trein, een vliegtuig dat laag overkomt: aan omgevingsgeluid is niet te ontsnappen. En dat is niet goed voor je, stelt de WHO. Die komt vandaag met nieuwe, strengere richtlijnen voor lawaai.
Bijna drie miljoen huizen
Zo mag wegverkeer volgens de WHO niet meer dan 53 decibel produceren. Treingeluid is vanaf 54 decibel schadelijk voor de gezondheid. Voor vliegtuigen en windmolens ligt de grens nog lager, op 45 decibel.
RTL Nieuws analyseerde geluidsgegevens van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Uit die analyse blijkt dat 37 procent van de huizen meer dan 55 decibel geluid ervaart. Dat zijn bijna drie miljoen huizen.
Sterker effect
Voor die berekening is gebruik gemaakt van een cumulatieve geluidsbelasting, waarbij geluid uit verschillende bronnen is samengevoegd. In één huis kan immers tegelijk zowel geluid van een weg als een trein, vliegtuig of windmolen te horen zijn.
Volgens Stephen Stansfeld, het hoofd van de commissie die de nieuwe richtlijnen opstelde, is zulke samengevoegde geluidshinder nog niet goed onderzocht, maar het onderzoek dat wel is gedaan wijst erop dat geluidshinder van verschillende bronnen samen een nog sterker effect hebben.
Honderden hartinfarcten per jaar
Volgens onderzoek van de WHO is geluid een van de grootste gevaren in de leefomgeving. Het kan zowel lichamelijke als psychische problemen veroorzaken en zelfs tot sterfgevallen leiden.
Te veel herrie kan namelijk leiden tot stress en slaapgebrek, wat weer een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten kan veroorzaken, zegt Fred Woudenberg, hoofd van de afdeling leefomgeving van GGD Amsterdam. "Als je alle geluidsbronnen bij elkaar neemt, kun je zeggen dat in Nederland honderden mensen per jaar een hartinfarct krijgen door lawaai."
Effect op leesvaardigheid
De vorige normen van de WHO stammen uit 1999. De WHO vind dat nu nog sterker bewezen is dat omgevingsgeluid schade aan de gezondheid veroorzaakt. Ook heeft omgevingsgeluid effect op de ontwikkeling van kinderen, bijvoorbeeld hun leesvaardigheid. De chronische stress die geluid kan opleveren kan bovendien bijdragen aan ziektes als diabetes en obesitas. Het probleem wordt ook steeds erger, omdat de hoeveelheid geluid met de groei van de bevolking en de economie toe blijft nemen.
De nieuwe richtlijnen van de WHO zijn een stuk strenger dan de huidige geluidsnormen in Nederland. Voor verkeersgeluid is de maximale grenswaarde op dit moment bijvoorbeeld 65 decibel.
Advies
Wat er in Nederland met de nieuwe richtlijnen zal gebeuren is nog niet duidelijk. Het RIVM zal de richtlijnen bestuderen en op basis daarvan een advies doen aan de regering. Die moet uiteindelijk besluiten welke maatregelen er worden genomen.
"Het is een advieswaarde", legt Woudenberg uit. "De WHO zegt eigenlijk: als je wil dat mensen gezond zijn, dat ze rustig kunnen slapen en geen hartinfarcten zullen ontwikkelen, dan moet de hoeveelheid geluid omlaag."
Verantwoording
RTL Nieuws heeft deze analyse gedaan op basis van gegevens over de cumulatieve geluidsbelasting, berekend door het RIVM. Het RIVM geeft een waarde voor elke plek in Nederland, in vlakken van tien vierkante meter. Daarvoor is geluid van verschillende bronnen meegenomen: wegverkeer, spoorwegen, industrie, windmolens en luchtvaart. Deze gegevens zijn een indicatie van de geluidsbelasting en geen meting. Hele lokale geluidsbronnen als een terras of de blaffende hond van de buren zijn dan ook niet meegenomen.
Vervolgens hebben we alle woonadressen in Nederland opgehaald uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Met een computerprogramma is elk adres opgezocht op de kaart van het RIVM, om zo het bijbehorende geluidsniveau te bepalen.
Het aantal decibel is steeds de Lden. Dat staat voor ‘day-evening-night’ en is een maat voor het gemiddelde geluidsniveau over de hele dag. Geluid in de avond en nacht telt daarbij zwaarder mee, omdat dat meer effect heeft op de gezondheid. Ook de normen van de WHO gaan uit van Lden.