Waarom Iran zich laat gelden met raketregen op Israël: 'Hardliners willen wraak nemen'
Met een directe aanval op Israël mengt Iran zich weer vol in het conflict in het Midden-Oosten. Het Iraanse regime noemt de raketregen van gisteren een vergelding voor de Israëlische liquidaties van leiders van Hamas en Hezbollah, en een Iraanse generaal. "Het geduld in Teheran is op."
Er wordt al lange tijd gevreesd voor een groter conflict in het Midden-Oosten. Met het grondoffensief van Israël in Libanon en de raketaanvallen van Iran op Israël is die angst weer wat gegroeid.
Iran vuurde gisteravond ongeveer 180 raketten af op Israël. Volgens het Israëlische leger is 'een groot deel' daarvan onderschept, door zijn eigen luchtverdedigingssystemen en met hulp van de VS.
"Iran heeft zich lang ingehouden, omdat het regime in de hoofdstad Teheran niet zit te wachten op een oorlog die dramatische gevolgen kan hebben", zegt Midden-Oostendeskundige Paul Aarts, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. "Maar het geduld in Teheran is op."
De Iraanse Revolutionaire Garde, het militaire elitekorps van het Iraanse regime, omschrijft de raketaanval als wraakactie. Dit voor de Israëlische liquidaties van Hezbollah-leider Nasrallah (afgelopen vrijdag in de Libanese hoofdstad Beiroet) en Hamas-leider Haniyeh (eind juli in Teheran). Ook de Iraanse generaal Abbas Nilforoushan wordt genoemd. Hij kwam ook om het leven bij de luchtaanval op Nasrallah in Beiroet. Nilforoushan diende daar als militair adviseur.
Verzoeningspoging mislukt
De raketaanval van gisteren was volgens de Revolutionaire Garde gericht op 'drie militaire bases' in de omgeving van Tel Aviv.
Dat terwijl niet alle machthebbers in Iran hier op zaten te wachten. Een poging van de nieuwbakken Iraanse president Masoud Pezeshkian om met de VS tot een oplossing te komen voor de oorlog in Gaza, is mislukt. Een stevige Iraanse delegatie was afgelopen week aanwezig bij de VN-vergadering in New York. Daar zou ze naar verluidt achter de schermen een deal hebben aangeboden aan de Amerikanen.
Aarts: "Iran zou hebben aangeboden om géén vergelding te plegen als Amerika in ruil daarvoor Israël serieus onder druk zou zetten om te komen tot een wapenstilstand. Eenmaal terug in Teheran hebben de Amerikanen dat voorstel afgeslagen. Dat was een klap in het gezicht voor Pezeshkian. Zijn verzoenende taal had hem niets opgeleverd."
Zo ontvouwt zich een steeds groter conflict waarbij Iran volop is betrokken. Het is de tweede keer dat het land zich rechtsreeks bemoeit met de oorlog. Iran schoot in april 180 drones, 120 ballistische raketten en 30 kruisraketten af op Israël, als reactie op een dodelijke Israëlische luchtaanval op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus. De raketten en drones werden vrijwel allemaal onderschept.
De vraag is nu of het blijft bij de raketaanvallen van gisteravond. Als Israël besluit om terug te slaan (wat zowel vriend als vijand verwacht) zal de reactie vanuit Iran nog 'verpletterender en rampzaliger' zijn, waarschuwde de Revolutionaire Garde alvast.
Twee kampen
"Er zijn in Iran twee kampen", zegt Midden-Oostendeskundige Peter Malcontent. "President Pezeshkian is in principe wat gematigder dan zijn voorganger Raisi (hij kwam in mei om bij een helikoptercrash - red.). En zeker geen ijzervreter zoals Ahmadinejad in het verleden."
Daar staat de top van de Revolutionaire Garde tegenover. Het machtige korps van naar schatting ruim 200.000 strijders, staat onder aanvoering van de opperste leider ayatollah Ali Khamenei, en wil wel een harde koers varen. Malcontent: "Zij willen wraak nemen voor de harde klappen die Iran de afgelopen periode heeft gekregen. Ze vinden dat Iran moet laten zien dat het een sterke partij is in het Midden-Oosten. Ze willen laten zien dat ze nog meetellen."
Het is duidelijk dat het gematigde kamp in Iran voorlopig het nakijken heeft. Waar dit heengaat? "Dat is verschrikkelijk moeilijk in te schatten", zegt Aarts. "Het hangt af van de mate waarop Israël nu terugslaat. Als dat een milde reactie is, zoals op de aanval van april, zal Iran zich niet genoodzaakt voelen om terug te slaan. Maar als dat een verwoestende aanval wordt, en daar zie ik Netanyahu toe in staat, zal Iran weer heviger terugslaan."
Ondertussen gaat het Israëlische grondoffensief in Libanon verder. "Ook vannacht waren er weer hele zware bombardementen", vertelt verslaggever Pepijn Nagtzaam vanuit Beiroet.