Seksuele straatintimidatie sinds half jaar strafbaar: 'De wet werkt'

Een positieve ontwikkeling, zegt Lieke Gaminde, voorzitter van de stichting Stop Straatintimidatie. "Als je alleen naar de veroordelingen kijkt, dan is het nog niet genoeg. Maar je moet naar het grotere plaatje kijken."

Er is sprake van seksuele intimidatie als iemand bijvoorbeeld op straat of in de supermarkt 'als seksueel object' wordt benaderd. Bijvoorbeeld als iemand achterna wordt gelopen met seksueel getinte opmerkingen. 

Celstraf en boetes

Ook seksuele intimidatie online, bijvoorbeeld op social media, is strafbaar. Daders kunnen maximaal drie maanden de cel in gaan, of een boete krijgen tot 10.000 euro.

In een half jaar tijd zijn er 38 zaken binnengekomen bij het Openbaar Ministerie. Die zijn nog niet allemaal afgehandeld: tot nu toe zijn in drie gevallen straffen uitgedeeld. In twee gevallen waren dat geldboetes. Eén dader moest twee dagen de cel in.

Lieke Gaminde van de stichting Stop Straatintimidatie ziet veel verandering ten opzichte van tien jaar geleden. "Toen probeerden we hier al aandacht voor te vragen, maar werden we nog niet serieus genomen. Nu is er een wet, er zijn veroordelingen geweest en daarmee heeft de rechter laten zien dat de wet werkt. Dat is heel positief."

Symptoombestrijding

Gaminde stelt dat het beeld omtrent straatintimidatie langzaamaan verandert. "Er wordt nu ingezien dat het probleem niet bij vrouwen en meisjes ligt. Mannen en jongens zijn de oorzaak, dat blijkt uit alle onderzoeken en meldingen. We doen veel aan symptoombestrijding, maar het wordt niet bij de bron aangepakt."

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voelen vrouwen zich vaker onveilig dan mannen. Jonge vrouwen tussen 15 en 25 jaar voelen zich het meest onveilig. Van hen voelt 25 procent zich weleens onveilig in de eigen buurt, 61 procent voelt zich onveilig in het algemeen. Deze percentages zijn ruim twee keer zo hoog als die van de jonge mannen in dezelfde leeftijdsgroep.

Proef

Rotterdam is, samen met Utrecht en Arnhem, een van de steden die in juli dit jaar een proef startten om straatintimidatie actief aan te pakken, onder andere met undercover-boa's. Tristan van Rijn, woordvoerder van de gemeente Rotterdam, noemt de nieuwe zedenwet complex. "We nemen heel bewust een jaar de tijd om ervaring op te doen in het handhaven hierop. De boa's die speciaal getraind zijn moeten op veel letten. Momenteel gebeurt er minder op straat, maar het is nu ook winter. Over een jaar kunnen we meer zeggen over deze pilot."

Daar sluit Lisa den Oudendammer, woordvoerder van de gemeente Utrecht, zich bij aan. Zij stelt dat een van de redenen om mee te doen aan de proef is om een signaal af te geven. "Handhaven is één ding, maar dit is een breed maatschappelijk probleem. Over een tijdje kunnen we de balans opmaken."

Trainingen

Via kenniscentrum Rutgers geeft emancipatiedeskundige Laurens Kleijntjens trainingen aan jongerenwerkers om het gesprek aan te gaan over straatintimidatie. "De voedingsbodem voor grensoverschrijdend gedrag zijn ouderwetse normen die machogedrag en seksisme normaliseren en bagatelliseren. Andrew Tate is slechts een voorbeeld van iemand die die ouderwetse normen van mannelijkheid promoot en daarbij de onderdrukking van vrouwen. Maar we zien het overal in de samenleving: in de kleedkamer van de voetbalclub, in de kroeg, bij studentenverenigingen, op de werkvloer, op televisie en op social media."

In deze video zie je hoe zo'n training in elkaar zit:

Kleijntjens stelt dat er nog veel gedaan kan worden aan de bewustwording van mannen. "Ze zijn nu een deel van het probleem en we willen ze juist een deel van de oplossing maken. We spreken bijvoorbeeld ook jonge mannen die nooit hebben stilgestaan bij het feit dat het voor vrouwen niet vanzelfsprekend is om 's avonds in het donker alleen op straat te lopen."