Microplastic hoopt zich op in onze hersenen, eraan ontkomen is 'best lastig'
In de hersenen van overleden mensen worden steeds grotere hoeveelheden microplastics en nanoplastics gevonden. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek. Wetenschappers maken zich zorgen. "Microplastics zijn overal. Ook in de lucht."
Het gaat om een onderzoek van de Universiteit van New Mexico in de VS, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Medicine.
Onderzoekers analyseerden monsters van 52 menselijke hersenen, 28 uit 2016 en 24 uit 2024. In elk hersenmonster werden microplastics gevonden, maar opvallend meer bij de monsters uit 2024. Die concentraties waren 50 procent hoger.
Kleiner dan halve millimeter
Alle deeltjes kleiner dan een halve millimeter en groter dan 1 nanometer (0,000001 millimeter) werden geanalyseerd en bij elkaar opgeteld: de onderzoekers vonden per gram hersenweefsel ongeveer 5000 microgram aan plastics.
Een volledig menselijk brein bevat daarmee in potentie enkele grammen aan plasticdeeltjes of 'het equivalent van een plastic lepel', aldus de onderzoeker tegen de Volkskrant. De hoeveelheid microplastics in de hersenen bleek hoger dan in andere organen, zoals de nieren en de lever.
Hoe komt dat plastic in ons lichaam? En: hoe schadelijk zijn al die microplastics voor de gezondheid? Over dat laatste weten we nog te weinig, zegt neurotoxicoloog Remco Westerink van de Universiteit Utrecht. Hij zegt te zijn geschrokken van de hoge concentraties die zijn gevonden.
Dementie
Opvallend is de relatie met dementie. De onderzoekers bestudeerden de hersenen van 12 mensen met dementie en vonden een hogere concentratie microplastics in hun hersenen dan bij mensen zonder deze diagnose. Maar het hoeft niet zo te zijn dat microplastics dan meteen de oorzaak zijn van deze dementie, zegt Westerink tegen RTL Nieuws.
"Het is waarschijnlijk eerder andersom", zegt de wetenschapper. Dat er meer plastics worden gevonden in de hersenen van mensen met dementie, kómt mogelijk juist doordat die mensen die diagnose hadden, legt de wetenschapper uit. Bij mensen met dementie kunnen microplastics mogelijk makkelijker binnendringen, doordat een bepaalde hersenbarrière minder goed werkt.
Er valt iets meer te zeggen over waar de plastic deeltjes vandaan komen. De meeste plastic stukjes die werden aangetroffen, waren polyethyleen. Dit wordt veel gebruikt voor verpakkingen, van voedsel en dranken tot shampooflessen.
"Als je je niet wil blootstellen aan deze microplastics, dan is dat dus best lastig", zegt Westerink. "Het is overal. Ook in de lucht. Eén van de dingen die je kunt doen: uit een glas drinken in plaats van plastic bekers of flessen. Ook vaker stofzuigen kan helpen."
Biologisch afbreekbaar plastic
Wat het beste zou werken voor het terugdringen van microplastics in het milieu, denkt Westerink, is als fabrikanten overstappen op plastic dat kan verteren, biologisch afbreekbaar plastic genoemd. Niet dat we daarmee af zijn van een andere grote bron van microplastics in de lucht: slijtstof van autobanden.
In de studie was overigens geen verband tussen de leeftijd van de patiënten en de hoeveelheid microplastics in de hersenen. Hopen de microplastics zich vooral op bij jonge mensen?
Westerink: "De hoeveelheid microplastics lijkt niet gekoppeld aan je leeftijd, maar mogelijk wel aan de hoeveelheid plastic in het milieu. Waarschijnlijk treedt er een soort evenwicht op. Als er meer microplastics er in het milieu zitten, komen er ook meer in onze organen, zoals de longen of de hersenen."
Nieuwsgierig
Westerink vindt het interessant dat de onderzoekers een vergelijkend onderzoek hebben gedaan tussen hersenen van 2016 en 2024. Dat maakt hem nieuwsgierig naar de vergelijking met hersenen van veel langer geleden. "Er zijn vast wetenschappers die daar onderzoek naar willen doen."