Rusland gaat morgen al vaccineren, maar de verwachtingen zijn laag
Als eerste land ter wereld begint Rusland morgen met het vaccineren van mensen tegen het coronavirus. In de hoofdstad Moskou zijn docenten en zorgmedewerkers als eerste aan de beurt. Maar van euforie is onder de Russische bevolking weinig sprake. 'Dit is puur een wedstrijd wie de eerste is'.
De boodschap van president Poetin kwam deze week uit het niets: het vaccineren kon van start gaan. Maar volgens onze Rusland-correspondent Eva Hartog was dat eigenlijk nog helemaal niet de bedoeling.
Hartog: ''Dit was nooit zo snel gegaan als de Britten niet volgende week al waren begonnen met vaccineren. Het Verenigd Koninkrijk steelt nu de show door als eerste te gaan vaccineren. Dat is voor Poetin irritant, hij wil die eer hebben. Daarom heeft Poetin nu het bevel gegeven dat de Russen eerder moeten beginnen dan de Britten.''
Trials nog bezig
Rusland was in augustus ook het eerste land ter wereld dat een vaccin registreerde. De Spoetnik V was volgens de Russen de oplossing tegen de coronapandemie. Maar de ontwikkeling van het vaccin is sinds augustus te langzaam verlopen.
Het vaccin zit nog steeds in de testfase. De Russen zeggen dat op basis van voorlopige resultaten het vaccin 95 procent effectief is. Maar die resultaten worden niet vrijgegeven en kunnen daarom niet internationaal door andere wetenschappers worden geverifieerd.
'Niet in Nederland'
Volgens Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie, zal het vaccin niet in Nederland op de markt verschijnen. ''Er is nu een fase 3 trial uitgevoerd, maar we hebben nog altijd geen idee of het vaccin voldoet aan alle eisen.'' Het vaccin kan nu ook niet worden beoordeeld door het Europees Medicijn Agentschap.
''Gezien het feit dat Europa al vele andere vaccins heeft aangeschaft, verwacht ik daarom ook dat er nog behoefte is aan het Russische vaccin.''
De testen zijn dus nog niet afgerond. In Rusland ontstaat er daarom nu een gekke situatie. Enerzijds zijn er mensen die als proefpersoon het vaccin krijgen ingeënt, maar anderzijds zijn er ook Russen die dit al als officieel vaccin krijgen toegediend.
Productieproblemen
Er is dus nog veel onzekerheid over het vaccin, maar ook logistiek zijn de Russen nog niet klaar voor een massa-vaccinatie. Overheidsbronnen zeggen zelf dat de infrastructuur nog niet op orde is om de hele bevolking in te kunnen enten.
Er zijn vooral productieproblemen. Hartog: ''De Russen zeggen zelf dat het een topvaccin is, maar de productie ervan loopt in ieder geval nog ver achter. In Moskou kunnen nu twee miljoen mensen worden gevaccineerd, maar in de regio's buiten de steden hebben ze geen idee waar de vaccins straks vandaan moeten komen.''
En dan is er nog de vraag of de Russen zich wel gaan laten inenten. Hartog: ''Poetin benadrukt dat de vaccinatie vrijwillig is, maar werkgevers komen wel met een dringend advies aan hun werknemers om zich te laten vaccineren. Het lijkt daardoor alsof ze het opgedragen krijgen.''
''In Europa wordt het vaccin gezien als keerpunt, in Rusland zijn ze minder enthousiast en hoopvol. Er is weinig vertrouwen in het vaccin, de verwachtingen zijn laag. Veel Russen hebben bijna een fatalistische houding: ze willen de pandemie uitzitten. Als je ziek wordt, heb je pech.''
Tweede golf
Onze correspondent vertelt dat de tweede golf besmettingen in Rusland voor veel meer problemen zorgt. ''Vooral de regio wordt nu geraakt: daar hebben ze in tegenstelling tot de steden niet de ruimte om alle coronapatiënten kwijt te kunnen. Ook wordt er gesjoemeld met de cijfers: formeel zijn er per dag 500 doden en ongeveer 20 duizend besmettingen. In werkelijkheid zal dat aantal veel hoger liggen.''
Ook Poetin?
In Moskou kunnen mensen zich dus als eerste laten inenten. Vandaag kan iedereen die dat wil zich registreren. De mensen die dat doen kunnen morgen in speciale klinieken gratis het vaccin krijgen toegediend.
De vraag is of ook president Poetin zich als voorbeeld laat vaccineren? In augustus stelde Poetin dat een van zijn dochters het vaccin had ingenomen en dat dit prima was verlopen. Volgens de autoriteiten was dat het teken dat het vaccin veilig was.
Maar een woordvoerder van Poetin liet deze week weten dat de president het vaccin nog niet kan nemen voordat alle testen zijn afgerond.
Hartog: 'Voor de president is het risico met het vaccin dus te groot, maar blijkbaar is dat voor twee miljoen Russische burgers die zich nu als eerste kunnen laten vaccineren dus niet het geval.