Vier Afrikaanse landen hoeven coronavaccin niet, buurlanden bezorgd

Het gaat om vier landen: Tanzania, Burundi, Eritrea en Madagaskar. Net als de rest van de wereld werden ze afgelopen najaar uitgenodigd voor Covax, het programma van de VN dat erop moet toezien dat alle landen ter wereld coronavaccins krijgen. Maar waar de meeste landen graag een verzoek indienen, sloegen deze vier Afrikaanse landen dat aanbod af. Allemaal met een eigen reden.

'Gevecht met de duivel'

Tanzania lijkt de ernst van pandemie niet in te zien en ontkent ronduit dat het land te maken heeft met corona. Sinds april zijn er in het land geen besmettingen meer gemeld. De Tanzaniaanse president, John Magufuli, verkondigt dat zijn land coronavrij is en daarom geen vaccins nodig heeft. Corona kan volgens Magufuli bestreden worden door het geloof: "Het virus is de duivel, en die kan niet overleven in het lichaam van Christus." In het christelijke Tanzania was dat volgens hem geen moeilijk gevecht.

Deze totale ontkenning maakt het volgens Afrika-correspondent Saskia Houttuin lastig om na te gaan of er inderdaad weinig besmettingen zijn. "De overheid publiceert geen cijfers, journalisten zijn niet vrij om over de gevolgen van het virus te publiceren. Volgens sommige reisorganisaties is er inderdaad niets aan de hand en kun je met een gerust hart het vliegtuig naar Tanzania pakken. Maar zij baseren zich vooral op informatie van die Tanzaniaanse overheid."

Eerder al beweerde Magufuli dat Covid-19 te genezen zou zijn met stoom. Het virus bestond volgens hem uit vet, en dat zou onder hoge temperaturen verdampen. Het vaccin is volgens de president onbetrouwbaar en zelfs gevaarlijk. En zelfs als Tanzania te maken zou hebben gehad met coronabesmettingen, dan kwam dat volgens Magufuli door Tanzanianen die naar het buitenland waren gereisd om daar een vaccinatie te ontvangen.

'Ziekenhuizen vol'

Dat Tanzania coronavrij is lijkt niet waar: Tanzanianen die door buurlanden aan de grens worden getest, krijgen geregeld een positief testresultaat. Volgens meerdere berichten zouden de Tanzaniaanse ziekenhuizen ook vol liggen met patiënten en heeft ook de Zuid-Afrikaanse variant al zijn intrede in het land gedaan. De Amerikaanse ambassade waarschuwt Amerikanen niet naar Tanzania te reizen.

Burundi: nadruk op voorkomen

Ook in Burundi is er geen interesse voor vaccins. De regering zegt de focus te willen leggen op het voorkomen van besmettingen in plaats van het inenten van de bevolking. 95 procent van de besmette mensen in Burundi zou al zijn genezen. Volgens de regering is corona onder controle.

Burundi is volgens Houttuin een ander verhaal dan Tanzania. "In Burundi wordt bijvoorbeeld bij aankomst in het land een coronatest afgenomen, ook al heb je een paar dagen eerder hetzelfde gedaan in het land van vertrek. Er zijn officieel nog maar drie mensen aan het virus overleden, maar of dat klopt weten we niet. Het aantal besmettingen lijkt in vergelijking met de rest van de wereld mee te vallen."

Toch zijn ook in Burundi berichten dat niet alle besmettingen worden gemeld. In juni kwam de president van het land Pierre Nkurunziza plots te overlijden. Het officiële verhaal is dat hij bezweek aan een hartstilstand, maar het lijkt er sterk op dat hij overleed aan de gevolgen van het coronavirus. Zijn vrouw lag tijdens zijn overlijden al in het ziekenhuis met Covid-19, geruchten dat hij ook was besmet deden vlak voor zijn overlijden de ronde.

Madaskar wacht af

En dan zijn er nog Madagaskar en Eritrea. Madagaskar zegt nog geen vaccins te willen ontvangen, omdat het eerst wil zien of die in andere landen wel effectief blijken te zijn.

Daarnaast beweert de eilandstaat een eigen coronamiddel te hebben gevonden, genaamd Covid-Organic. Het is een kruidenthee gemaakt van lokale planten. De president van Madagaskar is er zeker van dat die besmettingen kan voorkomen.

Van Eritrea is niet bekend wat de exacte reden is. Het land, ook wel het 'Noord-Korea van Afrika' genoemd, is erg afgesloten en wordt geregeerd door een dictatoriaal regime.

Rest van Afrika klaar voor de prik

Dat deze landen weigeren vaccins aan te nemen kan er volgens Houttuin voor zorgen dat ze geïsoleerd raken. Waar zij de vaccins links laten liggen, zien andere Afrikaanse landen wel de urgentie om de vaccineren. "Veel Afrikaanse landen staan in de startblokken om hun eerste vaccinatieprogramma’s uit te rollen. Rwanda is bijvoorbeeld vandaag begonnen en ook in Kenia zal het niet lang meer duren."

Buurlanden van Tanzania sloten in het verleden al de grens vanwege het hoge aantal besmettingen in de grensgebieden. Het kan zijn dat dit in de toekomst weer gebeurt.

Internationale druk

Het is nog lang niet gezegd of deze vier landen aan hun standpunt zullen vasthouden. Houttuin: "Achter de schermen vinden ongetwijfeld al gesprekken plaats, en zowel de Wereldgezondheidsorganisatie van de VN als de Afrikaanse Unie heeft een duidelijk standpunt ten aanzien van het virus en het belang om het snel onder controle te krijgen.”

De kans bestaat dus dat onder internationale druk deze landen uiteindelijk toch met tegenzin een bestelling zullen plaatsen voor coronavaccins.