Niet op pad zonder vaccinatiepaspoort: Zweden en Denemarken werken eraan
Mag je mensen de toegang tot een evenement, een sportwedstrijd of een land ontzeggen als iemand niet gevaccineerd is? Het is een vraag die in veel landen speelt. Zweden en Denemarken zijn vergevorderd in de ontwikkeling van een zogenaamd vaccinatiepaspoort, voornamelijk bedoeld om veilig te kunnen reizen. Nederland lijkt nog niet zover.
Dat het een discussie is die speelt, blijkt wel uit alle stemwijzers die je op dit moment kunt invullen voor de Tweede Kamerverkiezingen. In al die kieskompassen komt er wel een stelling voorbij die vraagt of je voor of tegen een vorm van vaccinatiebewijsplicht bent.
Zweden en Denemarken hebben al een antwoord op die stelling. Zij treffen op dit moment voorbereidingen om een digitaal vaccinatiepaspoort te creëren. Het paspoort zal via de website van de overheid kunnen worden gedownload of er kan een app op je telefoon voor worden geïnstalleerd. Streefdatum voor de lancering van het paspoort: 1 juni.
Horeca en evenementen
De Zweedse minister van Digitale Ontwikkeling hoopt dat door het paspoort zoveel mogelijk Zweden zich laten vaccineren. Die mensen kunnen dan vervolgens zo'n paspoort downloaden. Daarmee is het voor die groep makkelijker om naar een evenement of naar de horeca te gaan. Horecagelegenheid en andere particuliere instellingen hebben in de toekomst namelijk de mogelijkheid om mensen die niet gevaccineerd zijn te weigeren.
Maar het paspoort is vooral bedoeld voor reizen. "Als je een paspoort op zak hebt, mag je op vakantie of een geliefde in het buitenland bezoeken", zegt de Zweedse minister van Volksgezondheid in een verklaring.
Denen zijn trots
De Denen zijn vooral heel trots op het idee. "In Denemarken hebben we zoveel technische mogelijkheden", zegt minister van Financiën Morten Bødskov. "We kunnen het eerste land ter wereld zijn met zo’n paspoort. Daarmee kunnen we andere landen laten zien hoe het moet."
De minister noemt het daarbij 'een extra beetje zekerheid' voor als de lockdown in Denemarken wordt opgeheven. De CEO van de Confederatie voor Deense Industrie zegt: "Met het paspoort kunnen we eindelijk weer reizen en het culturele leven weer opstarten. We zullen nog jaren baat hebben bij een vaccinatiepaspoort."
Voor het eind van deze maand wil Denemarken de inwoners al de mogelijkheid geven om hun vaccinatiestatus online op te zoeken. Er zijn al redelijk wat Denen die daar gebruik van zouden kunnen maken. In het land loopt de vaccinatiecampagne vrij soepel. Met 7,92 vaccinaties per 100 inwoners doet het land het een stuk beter dan het gemiddelde van de Europese Unie (5,67).
Mexicaans trauma in Zweden
In Zweden gaat het daarentegen wat minder vlot. Zij zitten met 5,48 vaccinaties per 100 inwoners net onder het Europees gemiddelde. Wel doen ze het beter dan wij. Maar of de Zweden überhaupt in groten getale gevaccineerd willen worden is nog maar de vraag. Veel inwoners hebben de vaccinatiecampagne tijdens de Mexicaanse griep zo'n tien jaar geleden nog vers in het geheugen.
Zo'n 300 kinderen en jonge Zweden kregen na de inenting last van narcolepsie, een zeldzame ziekte waarbij je vaak overdag plotseling in slaap valt. Tot op de dag van vandaag is het niet helemaal duidelijk of die narcolepsie een gevolg was van het vaccin of van de Mexicaanse griep zelf, maar het heeft het vertrouwen in vaccins in ieder geval geen goed gedaan.
Meer animo
Zweden en Denemarken zijn niet de enige landen die wel iets zien in een vaccinatiepaspoort. Op de kaart hieronder staan de Eruopese landen aangegeven die soortgelijke plannen hebben of die plannen willen maken.
Griekenland, Cyprus en Spanje zouden een vaccinatiepaspoort willen zodat mensen weer kunnen reizen en op die manier de toeristische sector in de landen weer opleeft. Bezoekers aan Polen en Roemenië hoeven nu al niet meer in quarantaine als ze bij aankomst volledig gevaccineerd zijn.
Weerstand
Toch wordt het plan voor een vaccinatiepaspoort niet door iedereen gewaardeerd. Tegenstanders vrezen dat zo’n paspoort leidt tot ongelijkheid en dat het eigenlijk een verkapte vaccinatieverplichting is. Ook zeggen zij dat veel landen een bepaalde volgorde in hun vaccinatieprogramma aanhouden, waar mensen die op het laatst pas gevaccineerd worden geen invloed op hebben kunnen uitoefenen.
Duitsland is een van die kritische landen. "Mensen die gevaccineerd zijn privileges geven zorgt alleen maar voor een grotere ongelijkheid in de samenleving", zegt de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer. "Daarbij zorgt het voor minder vertrouwen in politici, aangezien wij steeds hebben gezegd tegen verplichte vaccinatie te zijn."
Ook in Nederland zijn er nog geen plannen om aan een digitaal vaccinatiepaspoort te werken. De Gezondheidsraad zegt daarover tegen RTL Nieuws dat er nog geen verzoek van de overheid is geweest om daarover te adviseren.
Horeca, scholen en bedrijven
Wel schreef de Gezondheidsraad begin deze maand een advies over de vraag of horeca, scholen en bedrijven om een vaccinatiebewijs mogen vragen. "Op grond van de wet kunnen private partijen in principe vragen om een vaccinatiebewijs als voorwaarde voor de toegang tot diensten of voorzieningen. Een dergelijke maatregel vraagt altijd een afweging van belangen en mag niet leiden tot verboden uitsluiting, discriminatie of schending van privacyregels", schreven zij toen.
