VS op symbolische 11 september uit Afghanistan: 'Laten bevolking in de steek'

Biden zal zijn besluit later vandaag in een toespraak vanuit het Witte Huis aankondigen. Zeker is dat het terugtrekken ingrijpende gevolgen heeft voor de andere aanwezige troepen en natuurlijk de Afghaanse bevolking waarvan ruim de helft onder de armoedegrens leeft.

Er zitten volgens officiële cijfers nu nog 2500 Amerikaanse militairen in Afghanistan - al zijn dat er in werkelijkheid zo'n duizend meer, schat The Washington Post, die het besluit van Biden gisteravond onthulde.

Extra Nederlandse troepen

Behalve de Amerikanen zitten in Afghanistan nog 7000 andere buitenlandse troepen, onder wie ruim 150 Nederlandse militairen die meedoen aan een NAVO-operatie. De verwachting is dat zij straks allemaal vertrekken, net als de Amerikanen. Het Britse leger gaat dat in ieder geval doen, schrijft de Engelse krant The Times.

Opvallend genoeg werd gisteravond ook bekend dat Nederland waarschijnlijk deze maand nog 80 extra militairen naar Afghanistan stuurt. Dit op verzoek van het Duitse leger, nu de situatie de laatste tijd is verslechterd door geweld van de Taliban - de grootste gewapende en machtigste groep in Afghanistan.

'Taliban wordt sterker'

Merkwaardig, vindt defensie-expert Peter Wijninga van denktank HCSS. Want net als de andere buitenlandse troepen zijn de Nederlandse militairen erg afhankelijk van de Amerikanen. Wijninga: "Nu moet die steun van elders komen. Ik ben benieuwd hoe dat gaat de komende maanden."

De oud-luchtmachtofficier vreest dat de bevolking van het land straks de dupe is. "De Taliban wordt alleen maar sterker. Er is kans dat na het vertrek van de Amerikanen alle verworvenheden in het land sinds 2001 - zoals kiesrecht voor vrouwen, meisjes die naar school gaan en de nieuwe grondwet - weer van tafel worden geveegd. Uiteindelijk laten ze de Afghanen toch weer in de steek."

1 mei niet gehaald

Het is niet voor eerst dat een Amerikaanse president een vertrek uit Afghanistan aankondigt. Met de Taliban was onder Bidens voorganger Donald Trump afgesproken dat op 1 mei alle westerse troepen zich zouden terugtrekken. Nu die afgesproken deadline nadert, laait het geweld weer verder op.

Door de oorlog in Afghanistan zijn tot dusver zeker 100.000 Afghanen omgekomen en ruim 2000 Amerikaanse militairen. Grote delen van het land zijn nog steeds onveilig en veel Afghanen zijn hun land ontvlucht.

Helpen zonder militairen

Is dit dan wel een goed moment om te vertrekken? "Ik heb altijd gepleit voor een betrokkenheid bij Afghanistan op de lange termijn", zegt Jorrit Kamminga die ruim zestien jaar werkt in Afghanistan en onderzoek doet voor Instituut Clingendael. "Maar die betrokkenheid moet zeker niet altijd militair zijn. Dáár zit de nuance."

Volgens hem heeft Afghanistan nog vele jaren internationale steun nodig zodat de zwakke democratie, het bestuur en de rechtsorde in het land sterker worden. Kamminga: "Maar dat doe je niet met militairen."

Onderdeel van het probleem

Al kan volgens de onderzoeker het terugtrekken van militairen juist ook positief werken. "Want het is ook een politieke eis van de Taliban. Zolang zij vinden dat wij onderdeel van het probleem zijn, zijn we dit in wezen ook. Ondanks onze beloften aan de democratisch gekozen regering."

Er is wel kans dat de Taliban die regering straks helemaal niet erkent. Ook zijn er zorgen over de Afghaanse krijgsmacht en politie: zullen zij straks nog wel onder het gezag blijven van de regering? Defensie-expert Wijninga: "Voor de oorlog was het zo dat elke stam in het land een eigen politiemacht en legertje had. Die bestreden elkaar. Er is kans dat die chaotische situatie terugkeert."

Kamminga hoopt in afwachting van het Amerikaanse nu vooral eerst op een staakt-het-vuren in Afghanistan. "Zodat de Afghanen na ruim 42 jaar geweld eindelijk een adempauze krijgen."