Shahid protesteert iedere dag in Iran: 'Ik ben geslagen, mijn vriend heeft een gebroken arm'

"Gisteren probeerde ik te filmen bij de demonstratie. Maar toen de politie mij zag, sloegen ze me. Mijn vriend kreeg ook klappen: hij ligt nu met een gebroken arm in het ziekenhuis", vertelt Shahid, die liever niet wil dat haar echte naam gepubliceerd wordt uit angst voor de Iraanse autoriteiten.

Weinig internettoegang

"Noem mij maar Shahid", zegt ze op WhatsApp, "dat betekent geluk." Een doorlopend WhatsApp-gesprek voeren met iemand in Iran is deze dagen makkelijker gezegd dan gedaan. Sinds de protesten vorige week begonnen, beperken de autoriteiten de internettoegang. Video's of foto's van de protesten versturen lukt Shahid nauwelijks. De afgelopen dagen kwamen via sociale media wel beelden van anderen binnen:

De protesten begonnen na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini vorige week op een politiebureau. Amini was daar terecht gekomen omdat haar hoofddoek niet goed zou zitten. Volgens de politie overleed zij later vanwege hartklachten, maar critici denken dat zij door de politie is mishandeld.

Woede enorm

De woede over haar dood is enorm: in bijna alle Iraanse provincies worden inmiddels protesten gemeld. Op beelden die op sociale media verspreid worden, verbranden vrouwen hun hoofddoeken en knippen ze hun haar af. Meestal wordt gedemonstreerd op de grote pleinen van Teheran en elders in het land.

Shahid en haar vrienden hebben sinds de dood van Amini een heel nieuw dagritme: "We gaan ’s ochtends naar ons werk, 's middags gaan we de straat op. Veel demonstranten zijn nog een stuk jonger, scholieren van 15 of 16 jaar oud." 

Shahid is zelf nooit in de handen van de religieuze politie terechtgekomen, maar de angst om je hoofddoek verkeerd te dragen kent ze maar al te goed. "Het is een deel van het vrouw-zijn in Iran. Of je nu op straat loopt, op school of op de universiteit", schrijft Shahid vlak voordat ze weer de straat op gaat. "Vrienden die wel te maken hebben gehad met de religieuze politie zijn geslagen en uitgescholden."

Jong en oud demonstreren

Hoewel er vaker protesten zijn tegen het regime, zijn de huidige protesten volgens Shahid uniek. "Ik kan mij geen protest herinneren waar zoveel verschillende mensen op afkwamen: jong, oud, man, vrouw, en vanuit verschillende politieke stromingen. Maar de vrouwen leiden de boel."

De protesten breiden zich ondertussen steeds verder uit, maar de autoriteiten grijpen ook hard in. Vaak met traangas en wapenstokken, maar ook duiken berichten op dat op demonstranten wordt geschoten. Mensenrechtengroepen stellen dat er al tientallen doden zouden zijn gevallen.

1500 doden

Bij eerdere grote protesten, zoals in 2019, draaide het regime de demonstraties met harde hand de nek om. Daarbij vielen toen liefst 1500 doden. De vraag is hoe het nu met deze nieuwe protestgolf zal aflopen.

Shahid denkt dat het regime nog te stevig in het zadel zit. "Sommigen hopen op een revolutie, maar dat zie ik niet zo snel gebeuren. Ik hoop dat de autoriteiten zich terugtrekken en ons meer toestaan. Vrouwen moeten gewaardeerd worden en keuzevrijheid krijgen."