Groen licht voor Nederlandse F-16's naar Oekraïne: 'Maar nog volop uitdagingen'
Nederland mag F-16's leveren aan Oekraïne. Het hing al in de lucht, maar de Amerikanen moesten officieel nog toestemming geven. Dat is nu gebeurd, maar er komt nog heel wat bij kijken voordat Oekraïne het gevechtsvliegtuig kan inzetten. Defensiespecialist Patrick Bolder beantwoordt de belangrijkste vragen.
1. Waarom heeft Nederland toestemming nodig van de VS?
Bolder: "Dat heeft te maken met internationale afspraken over wapenexporten. In dit geval is de F-16 een Amerikaans product.
Dat betekent dat de Amerikanen mogen bepalen aan wie ze het verkopen, maar ook of een land het mag doorverkopen of weggeven. De afspraken zijn bedoeld om te voorkomen dat wapens in handen komen van landen tegen de wil van de Amerikanen."
2. Wanneer worden de F-16's daadwerkelijk ingezet?
"Dat kan nog wel een jaar tot anderhalf jaar duren. De trainingen zijn nog steeds niet begonnen. De Oekraïners hebben al wel de piloten geselecteerd. Als ze het Engels meester zijn, is dat nog niet voldoende. In de lucht wordt weer een aparte taal gesproken.
Ze moeten ook het hele handboek van de F-16 nog leren. Ook daar gaat weer tijd overheen. Dan pas kunnen ze het vliegtuig in stappen."
3. Waar moeten de piloten op trainen?
"Het vliegen in een F-16 zelf zal niet echt een groot probleem zijn voor piloten. Maar het bedienen van de F-16 als wapensysteem, dat is een stuk lastiger. Meestal moet zo'n eenheid - F-16's vliegen vaak in een groep van twee of vier - ook gecoördineerd worden en aangestuurd worden.
Dat kost tijd en dat aansturen zijn Oekraïners ook niet gewend. Dat is een westerse manier van oorlog voeren en dat zijn vaardigheden die moeten worden aangeleerd.
Ook moet er grondpersoneel zijn dat moet kunnen sleutelen aan de F-16's. Brandstofpersoneel moet weten hoe een F-16 wordt bijgevuld. Dan heb je nog het personeel dat de F-16's bewapenen. Allemaal verschillende soorten taken die allemaal op een juiste manier moeten worden ingezet voordat een F-16 de lucht in kan."
4. Zijn er nog meer uitdagingen?
"Als je dat allemaal gereed hebt, dan moet er ook een vliegveld zijn dat geschikt is voor de F-16's. Je ziet de laatste tijd dat Russen Oekraïense vliegvelden aanvallen. Als er gaten in de banen komen, dan heb je mensen nodig die ze snel kunnen repareren.
Een F-16 heeft een goede, lange taxibaan nodig. Als dit niet het geval is, bestaat de kans dat stenen in de motoren van de F-16's komen. Want F-16's vliegen best laag op de baan bij het landen of opstijgen. Een F-16 kan brandstof bijvullen in de lucht, maar Oekraïne beschikt niet over tankvliegtuigen.
Het klinkt alsof de F-16's nu snel worden geleverd, maar er gaat operationeel nog heel wat aan vooraf. Dat gaat nog zeker een jaar duren. Ieder begin is goed, maar het is wel erg laat."
5. Over hoeveel F-16's hebben we het nu?
"Niet alleen Nederland gaat F-16-'s leveren. Ook Denemarken heeft toestemming gekregen. Het exacte aantal weten we nog niet. Mogelijk 10 tot 16 stuks. Ze kunnen niet constant ingezet worden. Een F-16 heeft veel onderhoud nodig tussen de vluchten door. Met een vlucht ben je misschien vier uur bezig.
Het blijft voor Oekraïne een uitdaging om weerstand te kunnen blijven leveren aan de Russen. F-16's helpen daarbij, maar om echt een verschil te maken heb je wel meer F-16's nodig dan de nu genoemde aantallen."