Planbureaus: bindend quotum levert meer vrouwen op aan de top
De effectiefste manier om het vrouwenquotum aan de top van het bedrijfsleven te halen, is door dit quotum bindend te maken. Dat is de conclusie van het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Bedrijven moeten wettelijk gezien streven naar minimaal 30 procent vrouwen in topposities, maar dit aandeel blijft nog sterk achter. Momenteel wordt hen nog geen sancties opgelegd als ze het quotum niet halen.
Goed voor de kansengelijkheid
In de afgelopen tien jaar is het aandeel vrouwen in de raden van bestuur en de raden van commissarissen bij de grootste 5000 bedrijven in Nederland toegenomen van 4 procent naar 15 procent. Bij de overheid en non-profitorganisaties ligt dat percentage wel een stuk hoger.
Het CPB en SCP onderzochten waarom het percentage achterblijft en hoe het aandeel vrouwen in de top verder kan worden vergroot. Hun belangrijkste conclusie: de invoering van een bindend quotum kan het aandeel vrouwen aan de top snel vergroten en dat is goed voor de kansengelijkheid.
Andere overheidsmaatregelen, zoals een hogere kinderopvangtoeslag en langer betaald verlof voor beide ouders, zorgen er vermoedelijk niet voor dat meer vrouwen topposities gaan innemen.
Voor bedrijven die aan het quotum willen voldoen, is het belangrijk dat zij een diversiteitsbeleid hebben waaraan de organisatie zich ook daadwerkelijk committeert. Onder andere flexibel werken en het vergroten van de zichtbaarheid van vrouwen in een organisatie, zijn maatregelen die een positief verband hebben met het aantal vrouwen aan de top.
Informeel netwerk speelt een rol
Dat het vrouwenquotum nog niet wordt gehaald, kan volgens de planbureaus niet meer worden verklaard door het verschil in opleidingsniveau en arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen. Welke factor wél het meeste gewicht in de schaal legt, kunnen ze aan de hand van dit onderzoek niet zeggen.
De oorzaken die mee (kunnen) spelen:
- De deeltijdcultuur: hoger opgeleide vrouwen werken nog steeds veel minder dan hoger opgeleide mannen
- Verschillen tussen voorkeuren van mannen en vrouwen voor het nemen van risico's
- Het denken in stereotypen over vrouwen en mannen
- De neiging om naar gelijkgestemde kandidaten te zoeken en het informele netwerk dat hierbij een rol kan spelen
Bovengemiddeld aan de beurs
Het is trouwens niet zo dat bedrijven met meer vrouwen aan de top ook winstgevender zijn dan andere bedrijven. Volgens de onderzoekers zorgen vrouwen voor andere gezichtspunten, wat positief kan zijn. Daar staat echter tegenover dat de kans op conflicten over de te varen koers kan toenemen. Dat zou naar voren komen uit onderzoek in andere landen.
Hoe Nederland scoort in vergelijking met andere landen is overigens niet duidelijk. Er zijn geen eenduidige cijfers over, behalve over het relatief beperkte aantal bedrijven dat aan de beurs is genoteerd. Bij beursgenoteerde ondernemingen doet Nederland het bovengemiddeld.