Studieschulden: dit is wat er verandert vanaf 1 januari

Van 2017 tot 2022 stond het rentepercentage voor een grote groep (ex)studenten op 0 procent, maar sinds dit jaar is dat aan het stijgen. Welk percentage voor jou van belang is, hangt af van het jaar waarin je bent afgestudeerd en onder welke regeling je valt.

Huidige studenten

Als je nu studeert en je hebt recht op een basisbeurs, dan staat de rente een jaar lang vast. Deze zal vanaf 1 januari omhooggaan van 0,46 naar 2,56 procent. Je hebt maximaal 4 jaar recht op een basisbeurs. Maar er zijn uitzonderingen. Ben je een MBO student niveau 1 of 2, dan heb je tijdens je opleiding altijd recht op een basisbeurs, mits je minstens 18 jaar oud bent. 

Haal je je diploma binnen 10 jaar, dan hoef je de basisbeurs en rente niet terug te betalen. Leen je extra geld omdat je geen recht (meer) hebt op de basisbeurs, dan moet je dat bedrag inclusief rente na je studie wel aflossen.

Afgestudeerd na 2015

Als je al bent afgestudeerd zit het net even anders. Dan wordt het rentepercentage over je studieschuld elke 5 jaar vastgezet. Het rentepercentage van 2,56 procent geldt voor iedereen die dit jaar is afgestudeerd en voor iedereen die is afgestudeerd na studiejaar 2015-2016 bij wie een nieuwe rentevaste periode ingaat. Deze groep mag 35 jaar doen over het aflossen van hun studieschuld.

Afgestudeerd voor 2015

Ben je afgestudeerd vóór studiejaar 2015-2016? Dan moet je je studieschuld aflossen in 15 jaar. Hier hoort een eigen rentepercentage bij, dat omhooggaat van 1,78 naar 2,95 procent. Dit zal je alleen direct merken als in 2024 bij jou een nieuwe rentevaste periode ingaat.

Heb je geluk, dan kan je dus nog 5 jaar gebruik maken van de 0,46 of 1,78 procent, of zelfs nog een paar jaar van de 0 procent. Het is dus niet zo dat iedereen meteen iets merkt van de verhoogde rente.

Voor iedereen die een huis wil kopen

Maar er is ook goed nieuws, je studieschuld weegt vanaf 1 januari minder zwaar mee bij het aanvragen van een hypotheek. In het afgelopen jaar werd er bij het berekenen van een hypotheek uitgegaan van je oorspronkelijke studieschuld. Maar komend jaar wordt het bedrag dat je maandelijks aflost belangrijker en wordt daar eerder naar gekeken.

Maandbedragen

Het wettelijke maandbedrag is het bedrag dat je per maand moet betalen om in exact 15 of 35 jaar je studieschuld af te lossen. Maar in de meeste gevallen zal je maandbedrag meer afhangen van je draagkracht, dit wordt berekend aan de hand van je inkomen.

Als het draagkracht-bedrag lager ligt dan het wettelijke bedrag, dan betaal je uiteindelijk minder per maand. Wat ervoor kan zorgen dat je je schuld uiteindelijk niet hebt afgelost in de daarvoor bestemde tijd. In dat geval wordt de restschuld kwijtgescholden.

Je kan je studieschuld ook geheimhouden, want studieschulden staan niet geregistreerd bij Bureau Krediet Registratie (BKR). Je kunt dan een hogere hypotheek krijgen, maar hypotheekverstrekkers moeten er wel altijd naar vragen. Het risico bestaat dat je dan te veel gaat lenen en je je maandelijkse lasten niet meer kan betalen.

Ook niet onbelangrijk: verzwijg je je studieschuld, dan verlies je het recht op Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Blijkt bij de verkoop van je huis dat je je studieschuld niet hebt opgegeven, dan moet je de restschuld na verkoop zelf betalen. 

Een NHG biedt een vangnet wanneer je door omstandigheden je hypotheeklasten niet meer kan betalen. Je hebt hier recht op wanneer je een huis hebt gekocht van maximaal 405.000 euro. In 2024 gaat dit omhoog naar 435.000 euro, of 461.100 euro wanneer je energiebesparende maatregelen neemt.

Inflatie: studieschuld wordt minder waard

Alle rente die boven op een studieschuld komt kan flink oplopen, want je betaalt rente over rente. Maar niet getreurd, ook al is een lager rentepercentage altijd gunstiger, economen zijn optimistisch. Want zolang de rente op je studieschuld lager is dan de inflatie, wat nu het geval is, kan dit ook juist voordeliger uitpakken.

Vergelijk het met je boodschappen: twee jaar geleden kon je voor 20 euro meer kopen dan nu, want door inflatie is je geld nu minder waard. Onprettig wanneer je die pasta met zalm in elkaar wilt flansen, maar fijn wanneer je weer eens een blik werpt op je studieschuld. Want doordat je studieschuld niet gelijk meegroeit met de inflatie, wordt ook deze minder waard. 

Rente weer omlaag?

Afgelopen oktober heeft de Tweede Kamer ingestemd met een plan om studenten minder rente te laten betalen. Door het belastingvoordeel van expats te verminderen, zou er meer geld overblijven dat ingezet kan worden om de rente op studieschulden te verlagen. Hoe en of dat plan wordt doorgezet nadat er een nieuw kabinet is gevormd is nog onbekend.