130 km per uur? Eerder nog meer in de file door achterstallig onderhoud
Als het aan het nieuwe kabinet ligt, gaat de maximumsnelheid op de snelweg weer omhoog naar 130 kilometer. Toch is de kans levensgroot dat fans van hard rijden van een koude kermis thuiskomen. Er is namelijk een steeds groter wordende berg aan achterstallig onderhoud. En een fors tekort aan geld om het op te knappen.
De komende jaren - tot en met 2037 - gaapt er een gat van 15 miljard euro tussen wat Rijkswaterstaat aan budget nodig denkt te hebben en wat er vanuit het Rijk is begroot, constateert de Algemene Rekenkamer. En dan gaat het alleen om het onderhoud aan het wegennet.
Rekenkamer: opmerkelijk
Het verschil tussen vraag en aanbod voor het spooronderhoud is bijna 10 miljard. Spoorbeheerder ProRail verwacht tot en met 2037 37,8 miljard kwijt te zijn aan onderhoud. Het ministerie heeft voor dezelfde periode 'slechts' 27,9 miljard in de boeken staan.
Het gat van in totaal ruim 25 miljard wordt niet gedicht door de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Die trekken 'slechts' 2,5 miljard euro extra uit om te investeren in infrastructuur. En dat is dan vooral bedoeld voor wegen van en naar nieuwe woonwijken.
Meer achterstallig onderhoud
De oorzaak voor de grote verschillen tussen wat er nodig is voor het onderhoud van (spoor)wegen en wat al voor begroot staat, is overigens onduidelijk. De Rekenkamer heeft dit niet onderzocht, maar kwalificeert het wel als 'opmerkelijk'. En waarschuwt dat het risico bestaat dat de hoeveelheid achterstallig onderhoud alleen maar groter wordt.
En dat zorgt er dan weer voor dat weggebruikers en treinreizigers nog vaker in de file staan of in een vertraagde trein zitten. Op veel plekken gelden nu al snelheidsbeperkingen omdat er aan de weg wordt gewerkt, of mag er minder verkeer over een brug omdat de infrastructuur op die plekken te zwak is voor normaal gebruik.
Oude tunnels en bruggen
Veel bruggen en tunnels zijn in de jaren '50, '60 en '70 van de vorige eeuw gebouwd en niet berekend op de huidige hoeveelheid auto's, vrachtwagens en treinen die er vandaag de dag overheen rijden. Daarnaast is het onderhoud ervan jarenlang veronachtzaamd.
De aandacht van Rijkswaterstaat en ProRail moet daarom verschuiven van het aanleggen van nieuwe wegen en andere infrastructuur naar het onderhoud van wat er al is, adviseert de onafhankelijke controleur van de overheidsfinanciën.
Er gaat al sinds 1998 te weinig geld naar onderhoud, waarschuwde de Rekenkamer tien jaar geleden al. Informatie hierover van Rijkswaterstaat bereikt het ministerie bovendien maar mondjesmaat. Dat is nog steeds niet geregeld, constateert de onafhankelijke instelling knorrig.
Beperkte informatie
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de opdrachtgever van Rijkswaterstaat, krijgt namelijk alleen informatie over hinder op de weg en het spoor. Maar als er een weg of brug (deels) dicht is vanwege onderhoud - een beperking in het jargon - dan wordt het ministerie hier niet over geïnformeerd. Zolang het geen hinder oplevert, althans.
Door de focus op hinder, is het beeld van de staat van de infra gemankeerd. Ook als onderhoud zonder hinder wordt uitgevoerd, zegt het wel iets over de staat van bruggen, viaducten en wegen, beredeneert de Rekenkamer.
Op het ministerie hebben ze doordat de beperkingen niet bekend zijn, niet het hele plaatje. En zonder het totaalbeeld is het voor het ministerie moeilijker om 'efficiënte keuzes' te maken, stelt de Rekenkamer.
Angstscenario: de Duitse Autobahn
Bittere noodzaak, al was het maar vanwege het gat van 25 miljard tussen wat er volgens de beheerders nodig is voor het onderhoud en wat er voor begroot is door de nieuwe coalitie. In de komende jaren moet er alleen maar meer gebeuren om de infrastructuur op orde te houden en een scenario zoals in Duitsland te voorkomen.
Bij de oosterburen groeit de lijst van bruggen en wegen waar onderhoud nodig is alleen maar door. Ruim 7000 kilometer Autobahn is dringend toe aan reparatie, blijkt uit een inventarisatie van de Duitse overheid. In 2018 ging het nog om een krappe 5800 kilometer, meldt Der Tagesspiegel.