'Familiewonen' op veel plekken moeilijk door geldverstrekkers en gemeenten

Herbestemming van bestaande gebouwen moet verruimd worden, is een van de maatregelen in het akkoord. En bij het bouwen van nieuwe woningen moeten de procedures versneld worden - bijvoorbeeld als je op eigen erf een aanleunwoning wilt bouwen.

Problemen voor zijn

Wonen met familie op één plek moet hiermee gemakkelijker worden, is de gedachte. Want dat gaat nu vaak maar moeizaam, weet onder anderen Mirella Klomp. Ze probeert al een tijd een woning te kopen met een apart woonruimte erbij voor haar ouders. 

Dat is niet alleen voor de gezelligheid. Het omzien naar elkaar, het voor elkaar zorgen en daarom iets dichter bij elkaar in de buurt wonen speelt voor haar ook mee. "Het is goed om daar vast een voorschot op te nemen en niet te wachten tot problemen zich aandienen." 

Klomp is zeker niet de enige. Bij de vereniging voor mantelzorgers MantelzorgNL komen veel vragen binnen over dit onderwerp. 

"Op onze mantelzorglijn zijn de zorgen over wonen al een tijdje de voornaamste reden dat mensen bellen", vertelt woordvoerder Fleur Kusters. "Vaak zie je dat als de mantelzorgsituatie er al is, er best wat mogelijk kan zijn. Maar juist die situatie vóór zijn, is op veel plekken moeilijk."

Hypotheekverstrekker vinden is niet eenvoudig 

Klomps zoektocht naar een woning blijkt dan ook een weg met veel hobbels. "Het eerste probleem kwam op bij het financieren van de hypotheek. We wilden met z’n allen een perceel kopen, maar de hypotheekverstrekker van ons vorige huis werkte niet mee."

Om een perceel te kunnen kopen, moest Klomp dus van hypotheekverstrekker wisselen. En een hypotheekverstrekker vinden die meewerkt aan zo’n constructie is niet makkelijk ,weet hypotheekadviseur Arjé Pappie. 

"Er is maar een handjevol verstrekkers dat meewerkt en dan is het ook nog eens erg afhankelijk van de precieze situatie of het lukt."

Eerder vertelde Marga aan RTL Nieuws over haar vader die bij haar woont:

Dat verstrekkers er moeilijk over doen, komt volgens Pappie door een aantal dingen. "Soms is het zo simpel dat de systemen niet meer dan twee inkomens kunnen verwerken bij een hypotheekaanvraag. Maar ook de risico’s die wonen met meer mensen met zich meebrengen maken verstrekkers huiverig."

Een hypotheekverstrekker onderzoekt het risico dat de hypotheek - een lening - niet terugbetaald wordt. Daarvoor kijken ze naar allerlei dingen die mogelijk kunnen gebeuren zoals een scheiding of het plots overlijden van een van de kopers.

"Omdat je met meer mensen bent, neemt dat soort risico’s natuurlijk toe", legt Pappie uit. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als het stel gaat scheiden, maar de ouders bij elkaar blijven en daar willen blijven wonen? Of hoe is het geregeld met een erfenis als de ouders komen te overlijden? Daar moet allemaal veel uitvoeriger naar gekeken worden dan bij een reguliere woningkoop.

Na de wissel van hypotheekverstrekker lukt het Klomp om een geschikte plek te vinden: een huis met in de achtertuin een oude dierenkliniek. Als die omgebouwd wordt tot woning, kunnen haar ouders daar intrekken. Maar dan volgt een volgende hobbel: de gemeente. 

"Op het perceel van de dierenkliniek stond een bedrijfsbestemming. Die moest worden aangepast", zegt Klomp. De gemeente wil daar niet aan meewerken omdat de woning geen eigen toegang tot de straat heeft. Haar ouders moeten dan dus over hun perceel naar de voordeur. 

"Dat vinden wij natuurlijk geen enkel probleem", zegt Klomp, maar de gemeente denkt er anders over. De laatste aanvraag om de dierenkliniek als woning te mogen gebruiken, is deze week afgewezen. Klomp en haar ouders overwegen nog of ze in beroep gaan tegen de beslissing van de gemeente.

Ondertussen is de dierenkliniek al klaargemaakt om straks een woning te kunnen zijn. Het gebouw is gestript, maar inrichten kan nog niet. Klomps moeder houdt hoop dat het goedkomt. "We hoeven niks te bouwen. Het staat er al. Het is al drie jaar leeg. Maar we moeten voor we verder kunnen wachten op een stempeltje op het dossier."

Niet alle gemeenten in Nederland zijn terughoudend in het meedenken bij mantelzorg of pre-mantelzorgwoningen, zegt Kusters van MantelzorgNL. "Maar er zijn heel veel gemeenten die dat niet doen en zelfs ook gemeenten die met meer restricties komen voor wonen op deze manier."

Volgens MantelzorgNL ontstaat er een willekeur in Nederland. "Het is een soort omgekeerde postcodeloterij. Waarbij je net in een gemeente moet wonen waar ze dan wat soepeler zijn. Dat is natuurlijk niet wenselijk." 

Omgekeerde postcodeloterij 

Het nieuwe kabinet moet volgens de vereniging met gemeenten om tafel. "Het zou mooi zijn als hier afspraken over worden gemaakt. Vaak gaat het over mensen op leeftijd die een eigen woning achterlaten. Die komt dan weer beschikbaar voor anderen. Mensen gaan zelf zorgen dus er is minder professionele zorg nodig. Dit moeten we eigenlijk gaan stimuleren in het land."