Kabinet wil snoeien in regels rond arbeidsongeschiktheid, uitkeringen op de schop
Het kabinet wil de bestaande wet rondom arbeidsongeschiktheid en de WIA-uitkering 'op korte termijn' aanpassen. Hoewel er nog geen definitief plan ligt, wordt overwogen om de uitkering voor langdurige arbeidsongeschiktheid af te schaffen, en de regels drastisch te versimpelen.
Dat schrijft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken in een brief aan de Tweede Kamer. Volgens de minister is de de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) onuitvoerbaar geworden, iets dat ook de Algemene Rekenkamer al benadrukte.
Chaos bij UWV
Vorig jaar bleek dat tussen de 25.000 en 50.000 mensen zijn geraakt door fouten bij het berekenen van de WIA-uitkeringen door het UWV. Die uitkering krijgen mensen als zij arbeidsongeschikt raken. Ook bij andere uitkeringen zijn fouten gemaakt.
Het systeem - en de regels - achter de uitkering moet worden versimpeld om dit soort misstanden te voorkomen, zegt Van Hijum. "Er is de afgelopen jaren een stelsel gebouwd dat alleen voor experts te begrijpen is, maar voor zowel de uitvoerders als de mensen die ervan afhankelijk zijn ondoorgrondelijk is", schrijft hij.
Op basis van het advies van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) wordt nu bekeken welke maatregelen kunnen worden genomen. Zo wenst Van Hijum het aantal regels binnen de wet te verkleinen en 'meer te kijken naar wat mensen feitelijk nog kunnen.'
Op dit moment bestaan er uitkeringen voor mensen die deels arbeidsongeschikt zijn (WGA), en voor mensen die volledig niet kunnen werken (IVA). Van Hijum denkt er onder meer over na om die laatste te schrappen. Voor de mensen die deze uitkering krijgen, kan dat betekenen dat zij een lagere uitkering krijgen.
'35-minners'
Er moet ook een oplossing komen voor mensen die geen uitkering krijgen, omdat ze een te klein deel van hun inkomen verliezen door ziekte of een beperking. Wie minder dan 35 procent van het inkomen verliest, komt niet in aanmerking voor de WIA.
Maar veel van deze zogenoemde 35-minners zijn kwetsbaar en het lukt vaak niet voor hen om weer aan het werk te komen. De drempel voor de uitkering zou daarom omlaag moeten naar 25 procent, of zelfs lager, zodat deze groep juist eerder in aanmerking komt voor een uitkering.
Werken als dat kan
Volgens het kabinet is het vooral belangrijk dat mensen worden aangemoedigd om te werken als dat kan. Van Hijum zegt te zoeken naar een 'nieuw evenwicht' met enerzijds voldoende prikkels en anderzijds genoeg financiële zekerheid om het vinden van werk te faciliteren.
Volgens Van Hijum moeten er nog veel zaken nader worden onderzocht. Bijna elke ingreep leidt tot hogere kosten, hoewel vereenvoudiging van de regels ook tot besparingen kan leiden. Het versimpelen van het huidige stelsel kost volgens OCTAS al zo'n 1 tot 2 miljard euro per jaar.
Eugenie leefde van uitkering, nu vertelt ze studenten over armoede, zo zie je in deze video.