EU zwakt eigen AI-regels flink af: 'Techbedrijven krijgen vrij spel'
De Europese Commissie heeft gisteren een pakket plannen gepresenteerd om allerlei digitale wetten te versimpelen. Dat moet bedrijven helpen om makkelijker te innoveren. Maar volgens tegenstanders brengen de versimpelingen de rechten van Europeanen in gevaar.
Het pakket aanpassingen werd gisteren gepresenteerd onder de naam 'Digital Omnibus'. Daarin staan voorgestelde wijzigingen aan verschillende Europese wetten, waaronder de privacywet AVG en de nieuwe AI-wet.
De voorstellen moeten het leven voor Europese bedrijven makkelijker maken. En ook voor internetgebruikers zijn er voordelen: zo zou het onder meer helpen tegen het oerwoud aan cookie-waarschuwingen, die je op zo'n beetje elke website tegenkomt.
'Regelrecht verraad'
Maar tegenstanders hebben ernstige bezwaren tegen het voorstel. Zo noemt de privacyorganisatie European Digital Rights (EDRi) de plannen 'regelrecht verraad van de Europese belofte'. "Ze verruilen de bescherming van burgers tegen schadelijke AI-systemen in voor vage beloftes over innovatie", schrijft EDRi in een reactie.
Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International geeft de EU techbedrijven met het voorstel 'vrij spel'. "Hierdoor hebben mensen minder rechten en lopen ze het risico digitaal te worden onderdrukt,” zegt Amnesty.
Een van de wetten die in het voorstel wordt versimpeld is de Europese AI-wet. Die is vorig jaar aangenomen en bevat allerlei regels over het gebruik van kunstmatige intelligentie. Volgens die wet moeten bedrijven bijvoorbeeld duidelijk maken wanneer zij AI gebruiken, en worden bepaalde toepassingen verboden.
De AI-wet wordt gefaseerd ingevoerd. Een aantal belangrijke maatregelen rondom zogenoemde 'hoogrisico'-toepassingen zouden vanaf augustus 2026 gaan gelden. Het gaat dan bijvoorbeeld om AI die wordt toegepast bij sollicitaties, in de zorg of door opsporingsdiensten. In het nieuwe voorstel wordt de invoering met minstens een jaar uitgesteld.
Ook zouden techbedrijven volgens het nieuwe voorstel persoonlijke gegevens van gebruikers mogen inzetten om AI-modellen te trainen.
'Gevoelige informatie'
Een laatste punt waar critici op wijzen: in het voorstel zou de definitie van 'gevoelige informatie' worden aangepast in de Europese privacywet. Het gaat dan om informatie over bijvoorbeeld etniciteit, religie, politieke voorkeur of seksuele voorkeur. Dat zijn data die alleen onder strenge voorwaarden mogen worden verwerkt.
In de nieuwe regels zou dat alleen gelden voor gegevens die door gebruikers zelf worden ingevoerd. Bedrijven mogen zulke informatie dan wel baseren op ándere gegevens. Een socialemedia-app zou bijvoorbeeld op basis van de berichten die een gebruiker bekijkt, kunnen vaststellen of iemand gelovig is, of een bepaalde seksuele voorkeur heeft.
'Moeten mee gaan'
Met de aanpassingen wil de Europese Commissie het makkelijker maken voor techbedrijven om te innoveren, en minder drempels opwerpen die de ontwikkeling van nieuwe technologieën in de weg zouden staan. Volgens Eurocommissaris Valdis Dombrovskis is dat hard nodig om Europa beter te laten concurreren.
De aanpassingen zouden Europese bedrijven elk jaar een miljard euro aan administratieve kosten moeten schelen, zegt Dombrovskis. "Europa heeft tot nu toe niet volledig kunnen profiteren van de digitale revolutie. We kunnen het ons niet veroorloven om niet mee te gaan met de veranderingen in de wereld."
Het voorstel van de commissie moet nog worden goedgekeurd door de EU-landen.
De EU-leiders kwamen vorige maand bijeen in Kopenhagen. Maar die top werd overschaduwd door de dreiging van drones: