Zeldzame stap: OM direct naar Hoge Raad om euthanasie-uitspraak
De voormalige verpleeghuisarts Catharina A. werd onlangs van alle rechtsvervolging ontslagen nadat zij euthanasie had toegepast op een 74-jarige vrouw. Het Openbaar Ministerie is het niet eens met het vonnis, maar neemt een opmerkelijke stap: het slaat het gerechtshof over en gaat direct naar de Hoge Raad om een uitspraak te krijgen.
Het OM wil meteen 'cassatie in het belang der wet'. De procureur-generaal gaat nu rechtsvragen over de kwestie stellen aan de hoogste rechter.
Hoogst zelden
Zo'n directe stap naar de Hoge Raad gebeurt hoogst zelden, zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie tegen RTL Nieuws. Het OM doet dit om de rechtszekerheid voor familie en verplegers in dit soort rechtszaken duidelijk te krijgen.
Het OM ziet dus af van een hoger beroep bij het gerechtshof. Voor de rechtbank eiste het OM een schuldigverklaring zonder strafoplegging. Daar ging de rechtbank niet in mee.
De stap naar de Hoge Raad zal voor Catharina A. geen gevolgen hebben, het gaat het OM vooral om de vraag hoe de wet moet worden geïnterpreteerd. Het OM ziet dat de rechtszaak heel belastend is voor de 68-jarige, inmiddels gepensioneerde, arts. Door deze stap is de zaak voor haar definitief tot een einde gekomen.
Ingewikkelde zaak
De rechtbank in Den Haag zei op 11 september in haar vonnis dat Catharina A. juist had gehandeld en aan alle zorgvuldigheidseisen had voldaan.
Het gaat om een ingewikkelde zaak. De vrouw kreeg rond haar 70ste de diagnose alzheimer. Toen ze nog wilsbekwaam was, stelde ze een euthanasieverklaring op. Daarin zei ze onder andere: "Ik wil gebruikmaken van het wettelijk recht om euthanasie op mij toe te passen, wanneer ik daar zelf de tijd rijp voor acht."
Zwaar dement
De vrouw schreef ook dat ze niet naar een verpleeghuis wilde. Dat gebeurde uiteindelijk wel. Wat de zaak extra moeilijk maakte, was dat de vrouw in dat verpleeghuis wisselende signalen gaf over de dood: het ene moment wilde ze wel sterven, het andere moment niet.
De vrouw was op dat moment al zwaar dement: ze herkende haar eigen spiegelbeeld niet meer, was het grootste deel van de dag angstig, verdrietig en onrustig. Ook riep ze tot wel 20 keer per dag dat ze dood wilde. Ze liep op de deuren en ramen te bonken tot haar handen pijn deden.
Overleg met familie
De euthanasie vond uiteindelijk plaats zonder dat de arts met haar had gesproken over het euthanasieverzoek. Vooraf had de arts wel uitgebreid overlegd met de familie, verzorgers in het verpleeghuis, de huisarts van de vrouw én twee andere gespecialiseerde artsen.
Toch vond het OM dat de arts onvoldoende heeft vastgesteld of de dementerende vrouw wel echt dood wilde, ondanks een eerder opgestelde wilsverklaring.
Wel benadrukte het OM dat de arts goede bedoelingen had. Ze vroegen de rechter daarom wel om een schuldigverklaring, maar niet om een straf.