Corona-effect: 'Nog nooit zoveel dromen gehad'
"Mijn dromen doen gekke dingen sinds de quarantaine", en: "Nog nooit zoveel dromen gehad", schrijven mensen op sociale media. Herkenbaar? Veel mensen zeggen zich de laatste tijd vaker dromen te herinneren. Of te dromen óver corona. Hoe kan dat? Is er sprake van een corona-effect?
We vragen het aan twee slaapdeskundigen: Rob de Ron en Winni Hofman. Ze zeggen allebei: ja, we slapen ánders de laatste tijd. En dat we ons ook meer dromen kunnen herinneren, is best goed te verklaren.
De inslaapfase – en dan?
Allereerst is belangrijk om te weten dat we tijdens de slaap verschillende fasen doormaken. De eerste is een inslaapfase, daarna ga je naar een lichte slaap die steeds dieper wordt.
Uiteindelijk kom je in de REM-slaap – dat staat voor Rapid Eye Movement, omdat de ogen voortdurend bewegen. Je spieren zijn ontspannen, daardoor kun je (gelukkig) niet gaan slaapwandelen. Je bloeddruk stijgt, en: je gaat dromen. Hierna word je soms heel even wakker, maar meestal herinner je je hier niets van. Je draait je om en slaapt verder. Dan begint de hele cyclus opnieuw.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
"Zo'n slaapcyclus duurt 80 tot 100 minuten", zegt slaaponderzoeker Rob de Ron. Hij geeft cursussen aan slechte slapers. "Elke cyclus wordt afgerond met een REM-slaap. Je hebt dan meer kans op een droom. Tijdens de droom ga je dingen met elkaar verbinden. Dingen die belangrijk zijn, worden vastgesoldeerd, als het ware. Dat kunnen ook dingen zijn over het coronavirus, want dat maakt nu veel impact."
Bij de eerste slaapcyclus is de droom vrij kort, vertelt De Ron. Als de nacht vordert, duren de dromen langer. In de ochtend duurt je droom het langst, tot wel 50 minuten. "Omdat je dan al wel wakker aan het worden bent, kun je je de droom soms herinneren."
Zonder wekker
Maar wat is er dan nu anders? De 'eerste spontane verklaring' is volgens De Ron dat veel mensen nu opeens thuis zijn gaan werken: deze mensen worden op een 'meer natuurlijke manier' wakker.
De wekker gaat niet meer om 6.00 uur, maar veel later omdat je niet meer naar je werk hoeft te reizen. Veel mensen worden daarom uit zichzelf wakker. "Dat betekent dat je slaap niet meer abrupt wordt afgebroken", zegt De Ron. "Je krijgt daardoor een natuurlijker verhaal. Als je 's ochtends bijna wakker wordt, doezel je nog een beetje. De dromen gaan dan nog lekker hun gang."
Winni Hofman kan zich wel in deze verklaring vinden. Zij is slaaptherapeut en als onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. "Het zonder wekker wakker worden, dat kan er zeker mee te maken hebben", zegt ze.
'Ons sociale leven staat op z'n kop'
Maar er is meer aan de hand. Onze slaapritme wordt beïnvloed door onze biologische klok, legt Hofman uit. En die biologische klok is in de war, want ons dagelijkse ritme is anders. "Meestal heb je op kantoor met een bepaalde regelmaat afspraken. Nu proberen mensen dat via internet te doen, maar het is niet zoals normaal. Dingen zijn anders. Ons sociale leven staat ook op zijn kop. Ook onze avonden zien er anders uit. We gaan niet meer naar de kroeg of de sportschool."
En vergeet ook niet dat vorig weekend de zomertijd is ingegaan. "Dat heeft onze biologische klok een enorme klap gegeven. Dat betekent dat we slaperiger dan normaal wakker worden."
Dromen, maar ook nachtmerries
Veel mensen zeggen dat ze dromen over het coronavirus. Soms zelfs nachtmerries. Dat is niet zo gek, zeggen de deskundigen. Hofman: "Moet je kijken wat er allemaal om ons heen gebeurt. Wat er op ons afkomt aan beelden. Dat wordt allemaal verwerkt en opgeslagen. Het is logisch dat je daarover droomt."
De coronacrisis zal 'absoluut' invloed hebben op onze nachtrust, zegt ook Rob de Ron. Voor de één pakt het positiever uit dan de ander. Sommigen voelen in deze tijd minder sociale druk, zijn minder gespannen omdat ze bepaalde presentaties niet hoeven te geven. Zij zullen beter slapen. "Maar voor een aantal zzp'ers geldt dit nu zeker niet." Wakker worden worden in een nachtmerrie ligt voor deze personen wellicht meer voor de hand.
Leg een schrijfblokje klaar
Wakker worden in een droom én die kunnen navertellen. Sommige mensen lukt dit nooit. Toch kan iedereen zich aanleren om zich dromen te herinneren, zegt slaaponderzoeker Hofman. Bijvoorbeeld door een schrijfblokje klaar te leggen. "Als je 's ochtends wakker wordt, hebben je hersenen de neiging om dromen direct uit je geheugen te verwijderen. Schrijf je droom dus snel op, of spreek hem in."
Grote kans dat op dat schrijfblokje deze dagen het woord 'corona' staat. "Als iets ongelooflijk veel impact heeft, is het logisch dat dit terugkeert in de hersenen."