Nederland krijgt minder AstraZeneca-vaccins, hoe zit dat?
Nederland krijgt de komende tijd een stuk minder AstraZeneca-vaccins dan was afgesproken. Daardoor kan de bevolking minder snel worden ingeënt. Hoe kan het dat er opeens minder vaccins worden geleverd? Emeritus hoogleraar vaccinatie Ben van der Zeijst legt het uit.
"Ja, er wordt een beetje raadselachtig gedaan over waarom er opeens minder vaccins zijn. Er zou sprake zijn van een verminderde opbrengst in een de productielocatie in Seneffe in België", zegt Van der Zeijst.
De hoogste baas bij AstraZeneca, Pascal Soriot, zegt in een interview met de Italiaanse krant La Repubblica dat de vertraging van de levering aan de EU vooral ligt aan het feit dat er problemen waren met het opschalen van de productie.
Verdunnen en bottelen
Die productie van de grondstof van het vaccin, de medicijnsubstantie, vindt plaats in België. Die substantie wordt daarna in fabrieken in Duitsland en Italië verdund en gebotteld. Volgen Soriot gaat het mis bij de productie van de medicijnsubstantie.
"Dat is wel plausibel", reageert hoogleraar Van der Zeijst. "Het is ingewikkeld om op te schalen van een productie op kleine schaal naar hogere volumes."
Cellen groeien
"Vaccins worden als volgt gemaakt: je laat eerst cellen opgroeien en daar voeg je het virus aan toe. De actieve bestanddelen van het vaccin moet dan gezuiverd worden. Dan blijft het vaccin over."
En dat proces gaat soms iets anders in verschillende fabrieken. "AstraZeneca heeft verschillende productielocaties. Die hebben telkens net weer andere ketels of andere apparatuur. En daardoor moet je net weer iets harder roeren of er net weer wat minder zuurstof bij doen. Daardoor is het resultaat in verschillende fabrieken niet exact hetzelfde. Dat lijkt hier nu ook het geval te zijn."
Openheid
Van der Zeijst houdt een slag om de arm, want niet alle details over de oorzaak van de vertraging zijn bekend.
"Het zou goed zijn als AstraZeneca meer uitleg zou geven. Daar hamert de Europese Commissie nu ook op. Als ze er opener over zouden zijn, zou dat zorgen dat mensen het beter zouden kunnen duiden en er zouden minder complottheorieën rondgaan, zoals dat de vaccins voor een hogere prijs elders verkocht zouden zijn. Zo geef je ruimte aan die onzinnige theorieën."
Onervarenheid AstraZeneca
De oud-hoogleraar van het LUMC wijst erop dat dit mogelijk ook een gevolg is van de onervarenheid van AstraZeneca, dat een relatief nieuwe speler is op de farmaceutische markt.
"Ze hebben slechts een ander vaccin, en dat is een griepvaccin. Dat hebben ze niet zelf gemaakt, maar aangekocht. Je ziet dat de Amerikaanse farmaceut Pfizer veel meer ervaring heeft en het allemaal net iets slimmer aanpakt."
Bittere pil
De latere levering levert zeker voor Nederland een fiks probleem op. "Het vaccin van AstraZeneca en Oxford is voor veel landen een heel fijn vaccin omdat het goedkoop en gemakkelijk te bewaren is", legt politiek verslaggever Marieke van de Zilver uit.
De mededeling dat er veel minder geleverd kan worden, is dan ook voor alle EU-landen een bittere pil. "Maar voor Nederland is het extra lastig. Dat komt omdat de Nederlandse vaccinatiestrategie zwaarder dan die in andere landen leunt op dit vaccin. Daarom wordt nu grote druk uitgeoefend op AstraZeneca."
