Een jaar corona in de verpleeghuizen: 'Ik heb me zo eenzaam gevoeld'

Precies een jaar geleden, op 20 maart 2020, werden alle verpleeghuizen in Nederland gesloten voor bezoek vanwege de coronacrisis. Een jaar van onzekerheid, en vooral eenzaamheid brak aan.

Bezoek mocht in die eerste periode niet of nauwelijks langskomen, en ondanks de maatregelen stierven zeker duizenden mensen in verpleeghuizen aan de gevolgen van corona.

Minder besmettingen

Nu, een jaar later, zijn er steeds meer lichtpuntjes voor de verpleeghuizen. Alle bewoners en medewerkers (die dat willen) zijn ingeënt, wat ertoe leidt dat er minder besmettingen zijn.

Sinds mei mocht er al weer bezoek komen, maar sinds de tweede lockdown in december was dat teruggeschroefd naar één bezoeker per dag.

Maar vanwege de vaccinaties en de daling in het aantal besmettingen is de bezoekregeling sinds deze maand weer versoepeld naar twee bezoekers per dag. 

En dat brengt weer een beetje reuring en hoop op de plekken in Nederland waar corona het hardst toesloeg. Wij kijken terug op een jaar corona met activiteitenbegeleider Ronald van woonzorgcentrum Breezicht in IJmuiden (onderdeel van ouderenzorgorganisatie ZorgBalans), en bewoonster Gerda.

Parkietje Rocco

"Wat een mooi beestje, hè? Soms komt ie gewoon op mijn hoofd zitten, zo tam is ie. En hij maakt zulke lieve geluidjes." Mevrouw de Koe (67) begint te stralen als ze het over haar parkietje Rocco heeft. Toch heeft ze de afgelopen tijd veel ellende meegemaakt.

Vaccinatie

We spreken haar in haar kamer in woonzorgcentrum Breezicht in IJmuiden, waar ze nu zo'n vier jaar woont vanwege beginnende dementie.

Een eerdere interviewafspraak kon niet doorgaan omdat ze ziek was. "Ik had veel last van bijwerkingen na mijn tweede vaccinatie", vertelt ze. "Flinke koorts, ik heb een paar dagen in bed gelegen. Maar ik heb er geen spijt van hoor, ik ben blij dat ik mijn prikken nu allebei heb."

Zij weet nog goed hoe ze voor het eerst hoorde over corona. "Het was half maart, we zaten met alle bewoners beneden voor het avondeten. De volgende dag zouden we een uitje hebben naar Volendam, maar toen werd verteld dat het niet door kon gaan, vanwege een besmettelijke ziekte waarvan ze nog niet veel wisten. Corona dus", vertelt ze.

'Huilend naar mijn kamer'

Kort daarna ging het woonzorgcentrum op slot, bezoek mocht niet meer binnen komen. Haar (klein)kinderen en zussen, die normaal gesproken regelmatig langskwamen, kon ze daardoor maandenlang niet zien. "Ik heb me zo eenzaam, alleen en verdrietig gevoeld."

In het woonzorgcentrum zocht men naar creatieve oplossingen, zodat bewoners hun familie toch konden zien, zoals een ruimte met glas ertussen, waar ook mevrouw De Koe haar kinderen af en toe zag.

"Die momenten waren aan de ene kant lichtpuntjes, maar het deed tegelijkertijd soms ook juist meer pijn, omdat je elkaar niet kon knuffelen. Vaak ging mijn dochter na zo'n bezoek huilend naar huis, en ik huilend naar mijn kamer. Het doet zo'n pijn dat je elkaar dan niet even kunt vastpakken."

Hoewel er later in het jaar toch weer bezoek mocht komen, is mevrouw De Koe veel alleen geweest. Alle activiteiten in het woonzorgcentrum waren afgelast, en er werd ook niet meer met de hele groep samen gegeten. "Ik heb mijn dochter om een tablet gevraagd, daar heb ik veel spelletjes op gespeeld. En ik vulde mijn dagen met haken en kleuren. Je moet zelf een beetje zorgen dat je bezig blijft."

Loeiende sirenes

Ondanks alle maatregelen sloeg corona ook bij woonzorgcentrum Breezicht flink toe. In totaal zijn er in het afgelopen jaar 51 bewoners besmet geraakt, 13 van hen zijn overleden.

Ook mevrouw De Koe bleef het niet bespaard. Eind december raakte ze besmet met corona en belandde ze op de intensive care. "Ik had buikklachten en werd heel ziek", vertelt ze. Ze kreeg hoge koorts en belandde meerdere keren in een delier waardoor ze niet meer wist waar ze was of wat er om haar heen gebeurde.

'Je gaat niet dood, hoor'

"Ik ben met loeiende sirenes naar het ziekenhuis gebracht. Daar dachten ze dat ik het niet meer zou redden, daarom hadden ze mijn dochter opgebeld om afscheid te nemen. Maar die zei aan de telefoon tegen me: 'Je gaat niet dood hoor, mam.  Je gaat niet dood'. En daarvan heb ik zo'n boost gekregen dat mijn hele lijf aan het knokken ging. Door het horen van de stem van mijn dochter kreeg ik weer kracht. Dat heeft me erbovenop geholpen, daar geloof ik heilig in."

Zij knapte op, en mocht terug naar haar kamer in Breezicht, waar parkietje Rocco op haar wachtte. "Ik heb 'm nog niet zo lang, maar ik ben er zo blij mee. Rocco zorgt voor een beetje reuring, er gebeurt weer wat. Ik vind het leuk om naar hem te kijken."

Knuffelen

Hoewel ze na haar ic-opname nog vaak moe is en pijn heeft, ziet zij de toekomst zonnig in. "Ik doe mijn oefeningen om weer aan te sterken, en iedere dag gaat het een beetje beter."

Ze is heel blij dat er sinds kort meer bezoek mag komen. "Ik heb voor het eerst in bijna een jaar mijn kleinkinderen weer gezien, dat was zo fijn." Ik hoop dat mijn zussen, die ook op leeftijd zijn, snel gevaccineerd worden, zodat ze weer langs kunnen komen."

'Er werd veel gehuild'

Ook activiteitenbegeleider Ronald Blondeel Timmerman weet hoe hard de coronacrisis er heeft ingehakt bij de bewoners van Breezicht. "Je zag ze in het afgelopen jaar veranderen. De mimiek zakte in, ze werden lusteloos. De oplevingen die ze af en toe hadden, zag je niet meer. Er werd veel gehuild, mensen waren echt verdrietig."

Hij herinnert zich nog goed hoe de coronacrisis begon in het woonzorgcentrum. "We wisten nog zo weinig van het virus, en er was landelijk een tekort aan beschermingsmiddelen. We probeerden afstand te houden, maar onze cliënten begrepen daar niets van, dus dat lukte niet altijd. Soms willen ze je hand vasthouden, of moet je ze ondersteunen bij het lopen."

Besmet tijdens werk

Ondanks de genomen maatregelen vonden al snel de eerste besmettingen plaats. Ook Ronald werd ziek. "Ik zat tegenover een cliënt bij het avondeten, die ineens heel hard begon te hoesten. Ik denk dat ik het zo heb opgelopen."

Hij ging in quarantaine en was een aantal dagen flink ziek, maar genas. "Ik was vooral bang om mijn kinderen, die in de risicogroep zitten, aan te steken. Maar dat is gelukkig niet gebeurd."

Ronald zag tijdens zijn werk veel bewoners ziek worden, enkelen van hen overleden na een coronabesmetting. "Normaal gesproken vormen we met de medewerkers een soort erehaag als een bewoner overlijdt. Nu ging dat allemaal anders. Ze werden opgehaald door mensen in witte pakken. Het ging allemaal heel snel en steriel."

'Waar blijven mijn kinderen?'

Ronald beschrijft hoe de coronacrisis voor eenzaamheid en verwarring zorgde voor de bewoners. Familieleden mochten in die eerste periode niet meer op bezoek komen. "Veel bewoners met dementie begrepen niet wat er aan de hand was. 'Waar is mijn man? Waar blijven mijn kinderen?', vroegen ze me vaak, omdat er maar niemand op bezoek kwam. Dat was hartverscheurend."

Het was een zwaar jaar, maar sinds alle bewoners en medewerkers (die dat wilden) gevaccineerd zijn, leven de cliënten weer een beetje op, zegt Ronald. "Ze mogen weer meer bezoek ontvangen, en dat doet ze zo goed. Je ziet dat ze rechterop gaan zitten, ze stralen weer."

Ochtendgymnastiek

Ook Ronald zelf is blij dat er langzaam maar zeker steeds meer kan. "We houden voorlopig nog afstand en dragen mondkapjes, maar voor mij als activiteitenbegeleider is het wel heel fijn dat we weer wat meer mogen." Een mijlpaal was voor hem de ochtendgymnastiek. "Gewoon, met de bewoners een beetje bewegen en zwaaien vanuit de stoel, en overgooien met een bal. Dat dat weer kan, maakt me zo blij."