Een positieve zelftest maar negatief bij de GGD, hoe kan dat?

Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we eerst het verschil weten tussen beide testen. En er is zeker verschil. De test die je thuis doet is een antigeentest. Bij de GGD krijg je vaak een PCR-test. 

Antigeen en PCR

De PCR-test test de aanwezigheid van een stukje genetisch materiaal van het coronavirus in neus- en keelslijm. De antigeentest test of er bepaalde eiwitten van het virus in neus- en/of keelslijm zitten. 

Dat zegt je misschien nog niets. In het kort: de tests zijn beide betrouwbaar, maar de antigeentest is wel wat minder gevoelig dan de PCR-test. Vooral als er weinig virusdeeltjes aanwezig zijn, is de antigeentest vaak negatief. Het RIVM: "Helemaal in het begin van de infectie zijn er nog weinig virusdeeltjes dus daarna kan iemand alsnog positief worden. Later in de infectie neemt het aantal virusdeeltjes weer af, dan is iemand ook niet besmettelijk meer."

Vals-positief

Maar dat is geen uitleg voor de kwestie in dit artikel. Want je zou met deze kennis eerder verwachten dat mensen thuis negatief testen, en dan bij de GGD toch positief, simpelweg omdat de PCR-test nauwkeuriger is. "Een antigeen zelftest is minder betrouwbaar dan een PCR test", zegt Jacqueline Toonen van de GGD.

Zij zien inderdaad veel mensen die thuis positief testen, en bij de GGD negatief. Toonen: "Vorige week hebben 51.510 mensen een hertest gedaan naar aanleiding van een positieve zelftest. Daarvan was 86 procent met PCR positief. Dus 14 procent negatief. Onze boodschap is: laat je hertesten bij de GGD na een positieve zelftest."

In onderstaande video zie je hoe een sneltest werkt:

Cola

Maar hoe kan dat dan? Positief thuis, negatief bij de GGD. We vragen het aan Mariet Feltkamp, viroloog bij het LUMC in Leiden. Zij zegt dat 'geen enkele test compleet foutloos is'. Feltkamp: "Dat is een soort disclaimer, want geen enkele test is 100 procent betrouwbaar." Maar ze vindt vals-positieve antigeentests wel opvallend, omdat je het eerder andersom verwacht. En toch weet zij twee oorzaken te noemen hoe dit toch kan gebeuren.

De eerste: cola. Of andere dranken met een hoge zuurgraad. "De antigeentest is gevoelig voor zuur en cola is onwijs zuur spul. Dat proef je niet omdat er ook zoveel suiker in zit, maar als je net een glas cola hebt gedronken en daarna een zelftest doet, kan de test positief zijn. De test herkent dan dus bepaalde zaken als het virus, die niet het virus zijn."

In onderstaande instagrampost van het Belgische VRT leer je er meer over:

Een tweede oorzaak is minder onschuldig. Want ook een nieuwe coronavariant kan ervoor zorgen dat de PCR-test minder goed werkt. Zo werd de alfavariant in Groot-Brittannië ook ontdekt, zegt Feltkamp. De test focuste zich daar op drie zogenoemde 'targets', maar één van die targets werd niet meer opgemerkt. Verder onderzoek bracht de nieuwe variant aan het licht.

Als dat nu zo zou zijn, kan de zelftest - die test op eiwitten - nog wel positief zijn. De PCR-test zou vervolgens in het genetisch materiaal geen virus meer ontdekken. Niet heel waarschijnlijk in dit geval, maar het kan. Mocht het toch zo zijn, dan moet de PCR-test worden aangepast zodat hij alle varianten aantoont, zegt Feltkamp.

Wanneer gebruik je een zelftest?

Je kunt de zelftest in de volgende situaties gebruiken als je geen klachten heeft:

• Als je thuiskomt in Nederland na een vakantie in een land met ‘geel’ of ‘groen’ reisadvies
• Voordat je weer naar werk gaat of als je bij iemand op bezoek gaat.
• Voordat je als leerling weer naar school gaat of als je op een school werkt. 
• Voordat je als student weer naar je opleiding in het mbo of hoger onderwijs (hbo en wo) gaat. 
• Voordat je als medewerker naar de kinderopvang gaat of als je gastouder bent.

Gebruik geen zelftest als je: 

• Coronaklachten hebt.
• Dichtbij iemand met corona was.
• In quarantaine zit.

Bron: Rijksoverheid