'Klimaatdoel haalbaar door direct sluiten drie nieuwste kolencentrales'

"Er zijn weinig mogelijkheden voor het kabinet om op heel korte termijn zo veel CO2 te besparen als met het sluiten van deze drie kolencentrales", staat in het rapport.

Het gaat om de drie nieuwste kolencentrales van ons land, twee in Rotterdam en een in de Groningse Eemshaven, die open gingen in 2015 en 2016.

In Nederland zijn op dit moment nog vijf kolencentrales in gebruik. Die moeten allemaal uiterlijk in 2030 dicht. De Amsterdamse Hemwegcentrale gaat volgend jaar al dicht; de Amercentrale in Geertruidenberg kan niet eerder dicht dan 2025, omdat het warmtenet in de omgeving daar van afhankelijk is.

Urgenda

Het eerder sluiten van de drie andere kolencentrales is een van de eenvoudigste manieren om de CO2-uitstoot heel snel fors terug te dringen. Dat is noodzakelijk omdat het gerechtshof in maart in de Urgenda-zaak bevestigde dat Nederland eind 2020 25 procent minder CO2 moet uitstoten dan in 1990, zoals Europees is afgesproken.

Om die doelen te halen, moet voor eind 2020 nog 9 miljoen ton CO2 worden bespaard. Het sluiten van de drie nieuwste kolencentrales zorgt er in één klap voor dat dat doel gehaald wordt, blijkt uit het onderzoek van CE Delft. 

Natuur en Milieu, dat samen met Greenpeace en het Longfonds opdracht gaf voor dit onderzoek, is tevreden met de uitkomst. "Ik denk dat we dit nu echt moeten doen", zegt Rob van Tilburg. "Dit onderzoek toont aan dat de sluiting van de drie vervuilende Nederlandse kolencentrales de meest haalbare, de meest realistische en de goedkoopste oplossing is om aan de verplichtingen te voldoen."

Gascentrales

Toch zitten er nog wel wat haken en ogen aan een vervroegde sluiting. Om ervoor te zorgen dat Nederland voldoende stroom kan blijven gebruiken, moeten oude gascentrales weer worden opgestart en moet er meer energie worden geïmporteerd uit het buitenland. Er is geen garantie dat die energie schoon is.

Deels verplaatst Nederland bij sluiting van kolencentrales het probleem van de vervuiling, erkent ook Frans Rooijers van CE Delft. "Maar per saldo is er wel degelijk sprake van een reductie van CO2", stelt hij.

Als je alle effecten bij elkaar optelt, blijft er volgens de berekening van CE Delft onder de streep een CO2-besparing van 4 miljoen ton over.

Onzekerheid over kosten

De grootste onzekerheid zit 'm in de kosten. Het sluiten van de kolencentrales lijkt een maatregel die relatief goedkoop is. Onze energierekening stijgt er maar een beetje van. Door hogere elektriciteitskosten zijn we jaarlijks gemiddeld 15 euro duurder uit.

Volgens CE Delft lopen eigenaars van kolencentrales door de sluiting netto zo'n 2 miljard euro mis. Daar staat tegenover dat die kolencentrales tot 2030 óók nog 1,2 miljard euro aan subsidie voor de bijstook van biomassa tegoed hadden. Dat hoeft het Rijk dan niet meer uit te keren.

"Maar je kan niet zeggen, tel dat maar bij elkaar op", waarschuwt Rooijers. Het is dus niet zo dat het het kabinet netto slechts 800 miljoen euro kost.

Hoeveel het precies gaat kosten hangt ervan af hoe goed het kabinet weet te onderhandelen met de eigenaars van de kolencentrales over vervroegde sluiting.

Andere doelen verder uit zicht

Daarnaast raakt een ander milieudoel, dat van hernieuwbare energie, door het sluiten van de centrales juist verder uit beeld. De centrales stoken ook biomassa en die biomassa wordt gezien als een hernieuwbare energiebron. Het idee is dat hout dat wordt verstookt energieneutraal is, zo lang er bomen voor het verstookte hout worden teruggeplant.

Het zou dus kunnen dat er door het sluiten van de kolencentrales op het gebied van bijvoorbeeld wind- of zonne-energie juist extra investeringen nodig zijn om de klimaatdoelen op dat vlak in zicht te houden.