Minder nieuwe kankermedicijnen verkrijgbaar in Nederland dan andere Europese landen
In Nederland zijn minder nieuwe kankermedicijnen verkrijgbaar dan in andere Europese landen. Dat blijkt uit nog vertrouwelijke cijfers in handen van RTL Nieuws. Het komt omdat Nederland strenge eisen stelt aan toelating van geneesmiddelen tot de Nederlandse markt én ook scherp onderhandelt over de prijs. En dat kost tijd. Patiënten maken zich grote zorgen.
De 56-jarige Yvonne Tombeil heeft een agressieve vorm van borstkanker. Ze wordt niet meer beter, maar ze zou graag nog wat langer leven. En er is een medicijn dat haar leven iets kan verlengen. Het medicijn is verkrijgbaar in België, maar wordt in Nederland niet vergoed, daarom kan Yvonne het niet gebruiken.
Duizenden patiënten per jaar
Bij de patiëntenvereniging horen ze dit wekelijks, zegt Marjolein Scholten van de borstkankervereniging Nederland. "En dan heb je het over 3000 borstkankerpatiënten per jaar in Nederland, die middelen niet kunnen krijgen die vergelijkbare patiënten in het buitenland wel kunnen krijgen. Dat vinden wij natuurlijk echt helemaal niet oké."
Dit raakt meer kankerpatiënten. Afgelopen jaren werden 48 kankermedicijnen goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Uit cijfers in handen van RTL Nieuws blijkt dat in Nederland 21 van die medicijnen beschikbaar zijn. Dat is veel minder dan in bijvoorbeeld Duitsland waar 46 zijn toegestaan, Italië waar 40 zijn toegelaten of België met 26 medicijnen.
Duitsland bijvoorbeeld laat een medicijn snel toe als de EMA het heeft goedgekeurd en vergoedt het dan ook. In Nederland moet er eerst extra onderzoek worden gedaan door artsen, verzekeraars en het Nederlands Zorginstituut. En er moet met het ministerie van Volksgezondheid worden onderhandeld over de prijs. Wat vaak lang duurt.
Levensverlengend
"Ja, dit kost mensenlevens, maar de vraag is wiens leven", zegt gezondheidseconoom Xander Koolman. "Als je een hogere prijs betaalt en je geeft het wel aan die mensen, dan wordt het geld misschien elders in de zorg onthouden aan andere mensen, wiens leven het dan kost. Maar dit soort keuzes kosten mensenlevens."
Patiënt Yvonne begrijpt dat het medicijn waar zij nu geen aanspraak op kan maken, duur is. Maar voor haar koopt het kostbare tijd. "Het geeft levensverlenging, ongeveer half jaar. Maar ja, als je prognose een jaar is, dan is een half jaar best veel. Ik heb een pleegdochter met een baby'tje dat ik heel graag nog wat groter wil zien worden."
Yvonnes zoon Ezra is inmiddels een petitie begonnen, in de hoop dat het medicijn alsnog wordt vergoed.
Bekijk hier het verhaal van Yvonne:
Gezondheidseconoom Koolman noemt de discussie over toelating van medicijnen ook een politieke keuze. "Geef je het geld uit aan dure kankergeneesmiddelen of geeft je het uit aan langdurige zorg? Aan welke patiëntengroep geef je het 't eerste uit?"
Reacties Kamer
PVV-Tweede Kamerlid René Claassen noemt de strikte toelating doorgeslagen. "We zien dat medicijnen waarvan we weten dat ze heel effectief kunnen zijn, of levensreddend kunnen zijn, toch nog door zo’n hele procedure moeten die na die periode van die eerste test gaat. Het duurt te lang."
BBB wil medicijnen na Europese goedkeuring gelijk beschikbaar maken, zegt Caroline van der Plas. "Breng het op de markt, dat is ook een beetje wat Duitsland doet en ga dan onderhandelen over de prijs met zorgverzekeraars."
Reactie ministerie
Het ministerie van Volksgezondheid wijst in een reactie op het belang van de zorgvuldige beoordeling van medicijnen. De geneesmiddelen worden beoordeeld of ze werken en of ze van toegevoegde waarde zijn. Het ministerie erkent dat dat tijd vergt en zegt ermee bezig te zijn om die procedure te versnellen.
De Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie wil kritisch blijven of de nieuwe medicijnen wel voldoende werken. Volgens hen zijn de regels voor het toelaten van geneesmiddelen in Europa de afgelopen jaren soepeler geworden. "Daardoor komen er regelmatig oncologische middelen op de markt die weliswaar werkzaam zijn, maar die amper bijdragen aan een langere overleving." Ze geven aan geen partij te zijn bij onderhandelingen en dat die trajecten 'soms erg lang duren'.
"De politiek wilde de stijgende zorgkosten afremmen", zegt politiek verslaggever Irene de Kruif. "Toenmalig minister Schippers van Volksgezondheid begon daarom tien jaar geleden met scherpe, harde en lange onderhandelingen. Dure geneesmiddelen werden betaalbaarder. Maar nu patiënten er last van hebben, zijn er zorgen bij Kamerleden. De meeste partijen willen dat het sneller gaat, maar het mag ook niet te duur worden. Of de huidige opstelling wordt voortgezet, is aan de nieuwe minister van Volksgezondheid."
