Nog maar 35 opvangplekken voor Oekraïners in Nederland: 'Code zwart'

In Amsterdam verkopen ze al twee weken 'nee' aan Oekraïners die zich melden voor de opvang. Er is geen plek meer. Maar waar normaal een belletje naar een andere gemeente nog wel een oplossing bood, is dat nu ook verleden tijd.

'Er zijn gewoon geen plekken'

"Het is noodzaak dat er nu echt regie wordt gepakt vanuit Den Haag", zegt wethouder Rutger Groot Wassink in Amsterdam. "Wat er nu gebeurt, is dat gemeenten het onderling maar moeten uitzoeken. Maar dat werkt niet meer. Er zijn gewoon geen plekken."

De oorlog in Oekraïne duurt nu ruim drie jaar. Mensen die vluchten voor de oorlog, vallen onder een speciale regeling. Ze hebben recht op opvang en steun op basis van de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) tot ten minste 4 maart 2026. 

94.000 mensen in noodopvang

Volgens de laatste cijfers staan er ruim 120.000 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd bij gemeenten. Een klein deel woont bij gastgezinnen, een kleine 94.000 mensen maken gebruik van de noodopvang. Die is dus nu op 35 bedden na helemaal vol.

Al langer geven gemeenten en hulporganisaties aan dat het aantal plekken in de opvang vast begint te lopen. In december trok het Rode Kruis aan de bel in Den Haag over het gebrek aan bedden. "Maar er is niks mee gedaan", zegt Danielle Brouwer van het Rode Kruis. 

'Mensen zijn radeloos'

Ze zien schrijnende situaties: "Mensen zijn radeloos. Ze worden van gemeente naar gemeente gestuurd en er is nergens een opvangplek. Sommigen melden zich met volle koffers en hun kind aan de arm bij een kantoor van het Rode Kruis. Wij kunnen voor de meest schrijnende gevallen een paar nachten een hotel boeken, maar dat is slechts een pleister op de zere wond. In december trok het Rode Kruis al aan de bel en het probleem wordt alleen maar groter."

De vier grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht spreken in een brandbrief aan het kabinet een 'toenemende zorg en verbazing uit over het gebrek aan regie op het realiseren van de benodigde opvangplekken'. Ook vinden ze dat er geen perspectief is voor de lange termijn. Eerder gaf ook de Vereniging Nederlandse Gemeenten dit signaal al af. 

Toekomst onzeker

Asielminister Marjolein Faber stuurde eind januari een brief naar de Tweede Kamer waarin ze schreef dat ze zich er bewust van is dat het op dit moment nog 'onzeker is hoelang de oorlog zal voortduren en dat ontheemden uit Oekraïne dus nog langere tijd in Nederland zullen verblijven'. 

De gemeenten vinden dat ze in de brief onvoldoende laat zien hoe ze het tekort aan opvangplekken, en ook de kwaliteit van de opvang, wil verbeteren. Morgen praat de Kamer hierover met Faber.