VS aast op bevroren Russische miljarden, Europa heeft zo zijn bedenkingen
De Verenigde Staten zien nog altijd kans om omgerekend 270 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden in beslag te nemen, om dit geld vervolgens te doneren aan Oekraïne. Onder de vlag van de G7, de groep van zeven grote industrielanden, wordt verder onderzocht wat de mogelijkheden zijn van het omstreden plan.
De Amerikanen hebben binnen de G7 het voorstel ingediend dat drie werkgroepen onderzoek gaan doen naar de inbeslagname van de Russische tegoeden, meldt de Britse zakenkrant Financial Times. Daarbij wordt gekeken naar de juridische kant, de uitvoer van het plan, en wat de beste manier is om het confisqueerde geld aan Oekraïne te doneren.
De VS heeft steun van Groot-Brittannië, Japan en Canada om verder te gaan met de voorbereidingen van de inbeslagname, zodat in februari alle mogelijke opties op tafel liggen. Rond 24 februari - de dag waarop Rusland twee jaar geleden Oekraïne binnenviel - zouden die opties dan kunnen worden besproken tijdens een G7-bijeenkomst.
Plan is omstreden
Niet alle G7-landen zijn enthousiast over het plan. Duitsland, Frankrijk en Italië hebben hun bedenkingen geuit. Zij zijn terughoudend en wijzen op de risico's van het plan, dat los van juridische kwesties vermoedelijk zal leiden tot vergeldingsacties. Verschillende Europese ministers pleiten daarom voor hoge mate van geheimhouding bij de verdere voorbereiding van de uitwerking van het plan.
Want hoewel het voor velen als gerechtigheid in de oren klinkt, Rusland als agressor laten betalen voor de wederopbouw van Oekraïne met de Russische tegoeden, is het toe-eigenen van bevroren tegoeden omstreden. De uitvoer is juridisch ingewikkeld en bepaald niet zonder risico's, zeiden juristen in juli tegen RTL Z.
Zo bestaat de vrees dat het andere landen aanmoedigt om hun buitenlandse tegoeden in de toekomst niet langer aan te houden in euro's of dollars, omdat zij niet het risico willen lopen dat het op een dag wordt toegeëigend. Denk bijvoorbeeld aan China, Turkije of het olierijke land Venezuela. Dat kan de waarde van de euro of dollar doen dalen, en tegelijkertijd de stabiliteit van het internationale financiële stelsel verzwakken.
Staatsimmuniteit
Daarnaast zijn banken en andere financiële instellingen die bevroren tegoeden aanhouden momenteel verplicht om te voorkomen dat een persoon of instelling die op de sanctielijst staat 'onevenredige schade wordt berokkend'. Daarbij geldt zogeheten staatsimmuniteit: landen hebben geen rechtsmacht over elkaar of elkaars eigendommen.
Volgens critici kan je het internationaal recht niet zo maar voor één conflict aanpassen. Doe je dat wel, zou je dat recht - net als Rusland doet - niet respecteren, is daarbij het argument. Normaal gesproken worden daarom herstelbetalingen na een oorlog afgesproken, als onderdeel van een vredesakkoord.
Voorstanders van de inbeslagname van Russische tegoeden wijzen op het voorbeeld van Irak. In 1990 werd 50 miljard dollar aan Iraakse fondsen in beslag genomen om via de Verenigde Naties slachtoffers van de Iraakse inval van Koeweit te compenseren. Zo lang eensgezind gehandeld wordt door een grote groep landen, oppert voormalig Wereldbank-president Robert Zoellick, zou een dergelijke constructie ook mogelijk moeten zijn in het geval van Rusland en Oekraïne.