Deze woontoren komt uit de fabriek: eerste prefab-flat verrijst in Den Haag

Wie bij zogenoemde prefab-woningen denkt aan studentenkamers, vakantieparken of huisvesting voor arbeidsmigranten, loopt achter. Dat niveau is de fabriekswoning al lang ontstegen.

Op steeds meer plekken in Nederland staan woningfabrieken waar complete woonmodules worden gefabriceerd: gebouwen met de ramen, deuren, de badkamer en de keuken er al in. Via vrachtwagens en hijskranen worden de modules op hun plek gezet.

Drie torens

Ook voor steeds meer grote gebouwen is dit een oplossing, zoals het Haagse project de Waldorp Four. Dat is geen tijdelijk gebouw, maar een volwaardig wooncomplex met drie torens van 70 meter hoog waar in totaal 1175 sociale- en middenhuurappartementen worden gerealiseerd.

De belangrijkste reden voor de opkomst van het bouwen van huizen in een fabriek is het grote personeelstekort in de bouw, zegt Niels Doodeman. Hij is directeur van aannemersbedrijf Heddes Bouw & Ontwikkeling die het complex in Den Haag neer gaat zetten.

"Vaklieden zijn schaars. De tijd dat wij al onze mensen met z'n zessen in een busje 's ochtends vroeg naar de bouwplaats stuurden, is voorbij", zegt hij. "In de fabriek kunnen wij met een ploeg van ongeveer 40 mensen zeker zes complete appartementen per dag opleveren, ongeacht de weersomstandigheden."

Beperkte ruimte

Een andere belangrijke verklaring voor de opkomst van prefab, is dat er steeds meer woningen bijgebouwd moeten worden in de steden. Als de ruimte schaars is, is woningbouw uit de fabriek een logische keuze, zegt bouwkundige Tessa Meij. Zij won de woningmarktscriptieprijs met haar onderzoek naar prefab-bouwen aan de TU Delft.

"Je hebt geen steigers meer nodig op de bouwplaats, geen opslagloodsen, dat scheelt enorm in ruimte. Bovendien is dit veel veiliger, omdat er minder mensen op grote hoogte hoeven werken", vertelt Meij. 

Dat beaamt Heddes-directeur Doodeman. Waldorp Four verrijst op de voormalige tippelzone van Den Haag, een smalle strook grond tussen het spoor en een drukke weg met een busbaan. "Een complex zoals deze bouwen op de traditionele manier, was niet gelukt op dit oppervlakte", zegt hij.

Ook nadelen

Er zitten ook nadelen aan prefab-bouw. Zo is er minder keuzevrijheid voor de huurders en zijn er minder woningvariaties mogelijk. Vaak stellen gemeenten en woningcorporaties allerlei eisen aan het uiterlijk van een pand en dat is lastiger bij fabrieksbouw. Ook zijn er grotere hijskranen nodig op de bouwplaats, omdat de kant-en-klare modules een stuk zwaarder zijn dan losse onderdelen van traditionele bouw.

Ook heeft prefab nog een imagoprobleem. Onterecht, vindt Meij. "Het is net zo veilig en voldoet aan dezelfde eisen als traditionele bouw. Prefab is juist een oplossing in tijden zoals deze, als er snel veel meer woningen gebouwd moeten worden."

Groeiend aandeel fabriekswoningen

De groeiende populariteit blijkt ook uit de cijfers. Het aandeel woningen uit de fabriek neemt snel toe, volgens Marjet Rutten, onafhankelijk onderzoeker in de bouwsector. Dit jaar bestaat een derde van de verwachte nieuwbouwproductie van 68.000 woningen uit 'industrieel gebouwde woningen' bestaan, becijferde Rutten. In 2022 was dat nog maar 13 procent.

Meijs is niet verrast. "Prefab is een oplossing als je snel veel betaalbare woningen nodig hebt, dat zagen we na de Tweede Wereldoorlog ook, massaproductie was mogelijk door prefabricatie."

Dat Doodeman van Heddes Bouw & Ontwikkeling nu het grootste prefab-gebouw van Nederland gaat neerzetten, doet hem niet zo veel. "Wij zij hier al een paar jaar mee bezig, ik ben vooral blij dat we eindelijk gaan beginnen en dat de fabriek op volle capaciteit kan draaien."